Van Dam: Die pop-ups zijn niet mijn schuld
De ergernis is groot onder internetbezoekers. Heb je net een website geopend, bijvoorbeeld om een interessant artikel te lezen, floept onmiddellijk een pop-up in je scherm met de vraag of je cookies (zie kader) accepteert. Het is een hinderlijke onderbreking en de verleiding is groot om maar ja of nee te zeggen, om er van af te zijn.
Het toestemmingsvereiste voor het plaatsen van cookies is door de Tweede Kamer in 2011 in de Telecommunicatiewet gebracht op voorstel van de toenmalige minister van economische zaken Verhagen. Deze maatregel is bedoeld ter bescherming van de privacy van internetgebruikers. Toestemming is nodig voor cookies die tot doel hebben statistieken bij te houden van bijvoorbeeld het aantal bezoekers. Ook voor cookies die het surfgedrag van een internetgebruiker volgen, waarmee ten behoeve van reclamedoeleinden een persoonlijkheidsprofiel kan worden opgesteld, is toestemming nodig. Alleen functionele cookies (bijvoorbeeld om te kunnen internetbankieren) vallen buiten die regels.
Met de gewijzigde Telecommunicatiewet voldoet Nederland aan een nieuwe Europese richtlijn. Maar zelfs volgens de verantwoordelijke Eurocommissaris Neelie Kroes is Nederland in Europa het braafste jongetje in de klas. Nederland zou de richtlijn strenger interpreteren dan andere Europese landen.
Dat erkent ook het PvdA-Kamerlid Martijn van Dam. Volgens hem is weliswaar de essentie van de nieuwe richtlijn: expliciete toestemming (opt-in). Maar zo streng als de wet nu wordt uitgevoerd is niet nodig, meent hij. "Het kan niet zo zijn dat steeds opnieuw toestemming moet worden verleend. Dat hebben we bij de wetsbehandeling expliciet aan de orde gesteld." De oude Europese richtlijn ging uit van het ja, tenzij-principe. Je gaat automatisch akkoord met cookies, tenzij je nadrukkelijk weigert (opt-out).
Hier en daar wordt Van Dam verantwoordelijk gesteld voor het huidige ongemak. Maar dat is volgens de PvdA'er een 'groot misverstand'. In een unieke samenwerking met het PVV-Kamerlid Jhim van Bemmel diende hij bij de behandeling van de wijziging van de Telecommunicatiewet in 2011 een amendement in. Van Dam: "Dat wijzigingsvoorstel ging niet over het toestemmingsvereiste. Doel ervan was om de gegevensbestanden die met behulp van cookies zijn verzameld onder de werking van de Wet bescherming persoonsgegevens te brengen. Die wet bepaalt dat voor de verwerking van de gegevens 'ondubbelzinnige toestemming' vereist is."
Met andere woorden: akkoord gaan met het plaatsen en lezen van cookies - een eis in de gewijzigde Telecommunicatiewet - betekent nog niet dat je daarmee ook automatisch akkoord gaat met het verwerken van de gegevens die op die manier worden verzameld. Daarvoor is apart en 'ondubbelzinnig' toestemming nodig volgens de Wet bescherming persoonsgegevens. Zo was het ook in het originele wetsvoorstel geregeld, maar Verhagen had dat geschrapt onder druk van het bedrijfsleven. Van Dam en Van Bemmel, gesteund door D66, fietsten het er weer in.
Die hinderlijke cookie-melding accepteren of weigeren?
Wie liever geen cookies accepteert, kan niet meer op alle websites terecht. Steeds meer sites, waaronder Trouw.nl en die van de publieke omroep, verplichten de bezoeker cookies te accepteren.
Gewoon op 'ja' klikken dan maar? Daarvoor is het belangrijk te weten wat cookies precies zijn. Cookies zijn kleine tekstbestanden die een website op de harde schijf van je computer plaatst, zodat je bij een volgend bezoek kan worden herkend. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat je winkelmandje bewaard blijft, of dat je je gebruikersnaam niet telkens opnieuw hoeft in te vullen. De tekstbestanden slaan geen informatie op zoals naam, e-mailadres en wachtwoord, en zijn via de browsergeschiedenis te verwijderen.
Het zijn vooral de cookies die de internetters over het web 'volgen', die de bestanden een slechte naam geven. Ze zorgen ervoor dat de advertenties op een website aan de interesse van de bezoeker zijn aangepast. Naar een vakantie in Turkije op zoek geweest? Grote kans dat de advertentie op de volgende willekeurige site van een vakantieaanbieder is.
Websites hebben verschillende redenen om gebruikers te dwingen cookies te accepteren. Zo zijn cookies nodig om statistieken van de site bij te houden. De publieke omroep is bijvoorbeeld verplicht om informatie als bezoekersaantallen van Uitzendinggemist.nl aan het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschappen door te geven. Advertentiecookies worden gebruikt om aan de adverteerder bijvoorbeeld te kunnen tonen hoe vaak de banner is aangeklikt. Voor onder meer Trouw.nl een belangrijke bron van inkomsten. Overigens moeten sites duidelijk aangeven waarvoor zij cookies gebruiken.
Er zijn nog altijd veel sites die zich niet aan de wet houden. Alleen een melding dat er gebruik wordt gemaakt van cookies is volgens de wet niet voldoende.
