Vakantie is tijd voor de roos

Bij mijn huis in Frankrijk staan heel wat rozen. Soms prik ik me aan de doornen, en de pioenroos bloeit koppig alleen als ik weer ver weg in Nederland ben. Als u een beetje op mij lijkt, bent u in het leven van alledag vooral praktisch bezig. We moeten geld verdienen, we werken naar doelen toe en iets wat niet nuttig of bruikbaar is, negeren we.

Dat is allemaal nodig om te kunnen eten en drinken en de hypotheek te betalen. Maar wat echt van waarde is, heeft geen prijs. Zijn we alleen gericht op het bereiken van doelen, dan zal ons bestaan doelloos worden.

Contact met het onvoorwaardelijke is contact met God, zegt filosofe Simone Weil. Zoals de mystieke dichter Angelus Silesius zingt: 'De roos is zonder waarom'. Ze bloeit omdat ze bloeit. Ze denkt niet aan zichzelf, vraagt zich niet af of iemand haar ziet.

Gave

Dit is het hart van alle spiritualiteit: het leven begroeten als gave, 'zonder waarom'. Open en ontspannen door de dagen gaan, zonder voortdurend te bedenken wat ik wel of niet met iets kan, of mezelf vermoeien met de vraag of iemand mij ziet en beoordeelt. Deze houding vraagt discipline, onthechting en aandacht. Dat klinkt al snel als taai werk, iets wat je pas na jaren bidden of mediteren onder de knie krijgt.

Maar er is hoop voor luie mensen zoals ik, want ook aandacht en onthechting zijn een gave. Op het moment dat in de tuin de schoonheid van de rozen mij raakt, ben ik een en al aandacht, ik vergeet mijzelf en mijn pragmatische kijk op de dingen, soms zelfs de doornen. Dat doe ik allemaal niet, dat doet de roos.

Dit is een belangrijke les voor de kerk die tegenwoordig zo graag met 'targets' en beleidsplannen werkt. Goed bedoeld, maar zo kan ze haar doel voorbijschieten. De roosvensters in de kathedralen die we op vakantie bezoeken, verkondigen iets heel anders: de glorie van de roos 'zonder waarom', die de glorie van God is.

Op vakantie kicken we af van onze doelgerichte houding, waarmee we de waarde van alles afmeten aan zijn nut. Lopend in een korte broek nemen we tijd om de roos te zien, ja om zelf de roos te worden: we zijn even niet bezig met onze agenda of wat anderen van ons zouden kunnen denken. Op het strand of in de bergen zijn we 'zonder waarom', met de zon op je huid beleef je dat je bloeit omdat je bloeit.

Het goede nieuws is dat de roos niet alleen in de weken van de zomervakantie geurt. Spirituele groei houdt in dat we die steeds meer in het gewone leven zien bloeien - in een lange vergadering, tijdens je voorbereiding op een tentamen, of terwijl je haastig de kinderen naar school brengt. Midden in de drukte stop je even met alles en iedereen alleen maar als een middel tot een doel te zien. Irritaties en tegenslag worden dan doornen van de zich openvouwende roos.

'Ga heen de wereld in en verkondig het goede nieuws, het evangelie', luidt de grote opdracht van Christus. Daaraan gehoorzamen miljoenen mensen die er in de vakantie met tent of caravan op uit trekken. Hoe verkondigen ze het goede nieuws? Door te leven 'zonder waarom', genietend van de roos die ze bij wijze van spreken begroeten als 'vol van genade'.