Uit testament blijkt: de daders hadden haast

De duidelijkste aanwijzing over de aanslagplegers werd gisteren door de politie getwitterd: een foto van drie mannen die over de luchthaven in Zaventem lopen. Twee van hen hebben zichzelf opgeblazen, zo liet het Belgische federaal parket vandaag weten. De meest rechtse persoon op de foto (met witte jas en muts op zijn hoofd) is vermoedelijk nog in leven. Hij vluchtte nadat hij een grote tas met explosieven achterliet op de luchthaven. Deze bom, 'de zwaarste van de drie', ging - gelukkig - niet af op het moment dat er nog veel mensen op de luchthaven waren. Later wel, maar toen raakte niemand gewond.

Ibrahim El Bakraoui
De middelste persoon op de afbeelding is Ibrahim El Bakraoui, zo meldde het federaal parket vandaag op een persconferentie. Hij werd geïdentificeerd op basis van vingerafdrukken.

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zei vandaag dat Turkije El Bakraoui vorig jaar juni heeft uitgezet naar Nederland, nadat hij een maand eerder was opgepakt in Gaziantep, in de buurt van de grens met Syrië. Nederland zou hem vervolgens aan België hebben overgedragen. De Belgische autoriteiten hebben deze Ibrahim El Bakraoui echter, in weerwil van de Turkse waarschuwing dat het een jihadist betrof, vrijgelaten, aldus Erdogan. Het ministerie van Veiligheid en Justitie laat weten de zaak uit te zoeken, maar is niet in staat vandaag nog met een reactie te komen, aldus een woordvoerster.

De Belgische minister van Justitie Koen Geens bevestigde tegen de Vlaamse omroep VRT dat El Bakraoui is 'teruggewezen' naar Nederland. Volgens hem was er geen sprake van uitlevering. "Ik weet niet zeker of België op de hoogte was, ik weet wel dat hij naar Nederland is teruggewezen door Turkije. Op dat moment was de betrokkene bij ons niet bekend voor terrorisme."

Bekende van de politie
De 29-jarige Brusselaar was bekend in het criminele circuit. In 2010 werd hij veroordeeld tot negen jaar cel, omdat hij met een kalasjnikov op agenten had geschoten. Dat deed hij nadat de vluchtauto waar hij in zat na een overval op een wisselkantoor was klemgereden door de politie. Een agent raakte bij die schietpartij gewond. De actie kreeg landelijke aandacht toen de toenmalige Brusselse burgemeester Freddy Thielemans de schietpartij een 'fait divers' noemde, een feit wat 'onbelangrijk' was. Twee jaar geleden werd Ibrahim onder voorwaarden vrijgelaten.

Ibrahim plande de aanval op Zaventem omdat hij bang was in de cel te verdwijnen, zo meldde het parket op basis van een gevonden testament, dat gisteren op een in een vuilnisbak gegooide computer werd gevonden. In dat testament zegt Ibrahim 'haast te hebben' en 'niet meer te weten wat hij moet doen', want 'hij wordt overal gezocht', aldus de politie. Het voedt de speculatie dat de aanslagplegers hun plannen versneld moesten uitvoeren, omdat ze op de hielen werden gezeten door veiligheidstroepen.

Tekst loopt door onder de afbeelding.

Khalid El Bakraoui
Dat Ibrahim zich opgejaagd wild voelde, kwam mogelijk ook door zijn connectie met de man die de aanslag op de metro bij station Maalbeek pleegde, zijn twee jaar jongere broer Khalid. Deze man werd in 2011 tot vijf jaar cel veroordeeld voor gewelddadige autodiefstal en verscheen kort na zijn vrijlating alweer op de radar van de politie. Hij huurde namelijk onder een valse naam het appartement in de Brusselse gemeente Vorst, waar de politie vorige week werd beschoten tijdens een 'routinecontrole'.

In die flat bleek ook Salah Abdeslam te zijn, die werd gezocht in verband met de aanslagen in Parijs. Mede daardoor richtte het onderzoek van de Belgische politie zich ook weer op de broers El Bakraoui. Het is overigens niet duidelijk of zij zich tijdens de politieactie ook in dat appartement bevonden.

Khalid El Bakraoui werd door veiligheidsdiensten al langer gelinkt aan Abdeslam en de kring van mensen die achter de aanslagen in Parijs zaten. Zo huurde hij een appartement in Charleroi waar bij een huiszoeking onder andere dna werd gevonden van Abdelhamid Abaaoud, het brein achter 'Parijs', en Bilal Hadfi, die zichzelf bij het Stade de France opblies. De politie concludeerde dat het appartement als uitvalsbasis werd gebruikt vlak voordat ze hun terreurdaden in Frankrijk uitvoerden.

De Belgische politie heeft nooit bevestigd dat Khalid of Ibrahim daadwerkelijk verbonden was aan het terreurnetwerk van Abdeslam. Ze waren voorheen altijd veroordeeld voor feiten 'die niets met terrorisme te maken hadden', aldus het federaal parket. Wel werd woensdag duidelijk dat Interpol sinds augustus achter de jongere El Bakraoui aan zat.

Tweede aanslagpleger: Najim Laachraoui
Verschillende Belgische media meldden vandaag dat de andere aanslagpleger op luchthaven Zaventem, de meest linker op de foto, Najim Laachraoui is - een 24-jarige Belgische Marokkaan die in 2013 tijdelijk naar Syrië vertrok. Deze informatie wordt echter nog niet bevestigd door het Belgische federaal parket.

Als Laachraoui daadwerkelijk betrokken is bij de aanslag op Zaventem, dan is het een grote vis waarop wordt gejaagd. Laachraoui (of Soufiane Kayal, zoals zijn schuilnaam was), speelde volgens inlichtingendiensten namelijk een 'sleutelrol' bij de aanslagen in Parijs.

Hij zou de bomgordels hebben gemaakt die afgingen in het theater Bataclan en bij het voetbalstadion. Zijn dna werd ook gevonden in een door 'Kayal' gehuurd huis in het Waalse dorp Auvelais, wat later een uitvalsbasis van de terroristen bleek. In dat huis schuilde Salah Abdeslam ook verschillende dagen na 'Parijs'.

In september, twee maanden voor de aanslagen in Parijs, werd Laachraoui samen met Salah Abdeslam nog gecontroleerd bij een autocontrole aan de Hongaars-Oostenrijke grens, waar Abdeslam mensen 'rekruteerde'. In die auto zat ook Mohamed Belkaïd, de man die vorige week in Vorst (in het appartement van Khalid El Bakraoui) werd gedood bij de politieactie.
Inlichtingendiensten hebben Laachraoui, wiens jihadnaam Abou Idriss is, al sinds 2014 al in het vizier. In België staat hij terecht in een proces over het ronselen van Syriëgangers. Het Belgische Parket wil hem, als hij wordt gepakt, voor vijftien jaar achter de tralies zien. Maandag, een dag voor de aanslagen, werd nogmaals een opsporingsbericht over hem verspreid.