Twitteren dat je dood wilt: onnodig open of taboedoorbrekend?

"Mijn doel voor 2018: nieuw huis, betaald werk, niet dood willen", schreef de 21-jarige Zjos Dekker op nieuwjaarsdag op Twitter.

Ze maakt er geen geheim van dat ze autistisch en depressief is, dat ze ertegenaan hikt om naar de psycholoog te gaan, of naar buiten, dat ze onhandig is in sociale contacten, dat nachtmerries haar uit de slaap houden.

"Ik twitterde altijd al. Dat bleef ik doen toen mijn broer zelfmoord pleegde en ik later mijn diagnoses kreeg. Het is makkelijker om erover te twitteren dan het er in het echt over te hebben. Mensen lopen je toch voorbij. Toen mijn broer net overleden was, zag ik mensen met wie ik normaal een praatje maakte, heel aandachtig de achterkant van een pak melk lezen."

Door te twitteren over haar problemen, wil Dekker het stigma dat op psychische problemen ligt, doorbreken. "Ik kan mijn broer niet terughalen, maar ik wil ervoor zorgen dat zo min mogelijk mensen hetzelfde overkomt. Zodat ze zich niet generen, maar over hun problemen praten." Dat doet zij nu, op een eerlijke manier, inclusief foto's van ongekamde haren en slobbertruien.

Wedstrijdje

Dekker ziet de groep twitterende ggz-patiënten groeien. Ook Marijke Groot (37), die al drie jaar over haar depressies en suïcidepogingen schrijft, ziet dat 'het wereldje' uitbreidt. Niet alleen ten positieve, ziet ze. "Soms heb ik het idee dat het een wedstrijdje is wie het meest open is." Wat wel positief is: steeds meer mensen benaderen haar met de vraag waar ze hulp kunnen zoeken.

Groot, die op dit moment is opgenomen met een depressie, beschrijft op Twitter nauwgezet en met een kwinkslag haar kliniekervaringen. Over kralenarmbandjes die ze maakt met 'oxazepam' erop, bijvoorbeeld. Haar nieuwjaarsboodschap: "Vanaf de tafeltennistafel in een psychiatrisch centrum wens ik iedereen een mooi, gezond en fijn nieuw jaar!"

Op Twitter schrijft ze korte gedichten over depressie. "Touw of mes / Flat of brug / Trein of bus / Dat je met een depressie vaak geen keuzes kan maken is best wel levensreddend dus."

Een uitlaatklep, zo noemt Groot het twitteren. Wel stoort ze zich aan patiënten die alleen maar negatief zijn en wat-heb-ik-toch-een-rotleven-tweets plaatsen. "Dat was drie jaar geleden, toen ik begon, nog niet zo."

Taboes

Groot wil, net als Dekker, 'niet alleen maar ellende' de wereld in zenden, maar ook inspireren en taboes doorbreken. "Ik ervaar inmiddels meer begrip van de mensen om mij heen. Een tante die meeleest stuurde mij na een zelfmoordpoging een kaartje: 'Hoera, je leeft nog!' en daarachter: 'Ik durf deze grap te maken omdat je zelf zo open bent.'

Volgens hoogleraar psychiatrie Jim van Os hebben mensen met psychische problemen veel behoefte aan een community van gelijkgestemden om hen heen. "Bij de psycholoog kun je soms maar een half uurtje, eens per twee weken, terecht. Voor het uitwisselen van problemen zijn sociale media heel geschikt. Als jouw lijden meevibreert bij iemand anders, dan is dat therapeutisch."

In al het onderzoek naar stigma's komt naar voren dat relaties leggen helpt, aldus de hoogleraar. Maar het is natuurlijk wel de vraag in hoeverre sociale media gaan om relaties. Waar problemen vaak in de beslotenheid van een vriendschap worden besproken, verschijnen ze nu in de tijdlijn van allerlei onbekende mensen. "Iedereen die jou te grazen wil nemen, kan dat doen."

Aandachtstrekker

Dat ervaren Dekker en Groot soms. "Als je zoveel last hebt van de zelfmoord van je broer, waarom pleeg je dan zelf geen zelfmoord?", kreeg Dekker als reactie. Ook wordt ze regelmatig aansteller en aandachttrekker genoemd. Datzelfde gaat op voor Groot, die volgens sommige volgers verdrinkt in zelfmedelijden.

Natuurlijk is de aandacht ook belangrijk, zegt Groot. "Soms denk ik: o, wat ben ik grappig, maar dan krijg ik drie likes. Soms schrijf ik een matig stukje en dat wordt door iedereen geretweet." Dekker: "Ik ben ineens populair, dat heb ik nog nooit gehad. Vorig jaar had ik nog achthonderd volgers en nu 2,5 duizend."

Voor beide vrouwen geldt dat ze de kritiek die ze krijgen niet vinden opwegen tegen de steun die ze ontvangen. Een greep uit Dekkers privéberichten op Twitter: 'Fijne avond, morgen komt de zon ook weer op', 'Je kent me niet, maar ik denk aan je. Je bent een waardevolle, prachtige vrouw'.

En Groot, die kreeg pas een chocoladereep door de bus. Afzender: een onbekende volger.