'Tweedehands e-books bestaan niet'

"Klopt niets van", corrigeerde Brein-directeur Tim Kuik daarop op de website van Boekblad: ''Wij treden niet op tegen verkopers van tweedehands e-books, wij treden alleen op tegen partijen die pakketten e-books verkopen." En wat wil nu het geval: Volgende week dient er een zaak tegen zo'n partij. Er loopt een bodemprocedure van het NUV (Nederlands Uitgeversverbond) tegen Tom Kabinet, een website die gebruikte e-books voor 2 euro aanbiedt. Is Secretaris van het NUV Martijn David gerust op een goede afloop?

Wat is er mis met Tom Kabinet?
"Het was eerder dit jaar duidelijk dat ruim 90 procent van het aanbod op die site bestond uit illegale tweedehands e-boeken. Daarvan heeft de rechter begin dit jaar gezegd: 'Dat mag niet.' Maar de rechter heeft ook meegegeven dat we een bodemprocedure zouden moeten beginnen om een juridisch antwoord te krijgen op de vraag of je een tweedehands e-boek mag aanbieden. En die zaak dient dus woensdag de 16e."

Tom Kabinet zelf, zegt op hun site: 'e-books die je zelf legaal hebt aangeschaft, moet je ook gewoon kunnen doorverkopen als je ze uit hebt. Zelfs het Amsterdamse gerechtshof heeft dat begin dit jaar met met haar uitspraak onderbouwd.' Reageert u daar eens op.
"Dat heeft het Amsterdams gerechtshof nu juist NIET bepaald. Wat ze bepaald hebben is dat Tom Kabinet zijn website zodanig moet aanpassen dat het onmogelijk is illegale e-boeken te verkopen én dat de vraag of legaal gekochte e-boeken tweedehands verkocht mogen worden niet in een kort geding maar in een zogenaamde bodemprocedure beantwoord moet worden. Ze hebben dus niet gezegd of het mag of niet mag."

Wat is het verschil tussen tweedehands fysieke boeken of cd's en tweedehands digitale boeken?
"Eigenlijk moet je stellen dat tweedehands niet bestaat in de digitale wereld. Een e-book kan ik zo vaak lezen als ik wil. Ze slijten niet, zoals een papieren boek. Een tweedehands papieren boek geef je daarom ook niet cadeau. Maar belangrijker is dit: Als u genoeg heeft van die ene cd en die verkoopt u vervolgens aan mij, dan bent u die cd kwijt, want die heb ik dan. Maar verkoopt u mij een e-book, dan houdt u daarnaast uw eigen bestandje en zo verdubbelt dus het aantal. Bij een illegale verspreiding van e-books kan dat verdubbelen eindeloos doorgaan. Het verspreidt zich als een olievlek."

Nou en?
"Ik heb al eerder gezegd: Wie is dan de sukkel die nog een nieuw e-book gaat kopen? Als e-books eindeloos beschikbaar zijn en blijven, koopt niemand meer nieuwe en stort de markt volledig in. Niet alleen de markt voor boeken, maar ook voor muziek of film. Het verspreiden van tweedehands bestanden is ook een bedreiging voor diensten als Spotify en iTunes."

Die markt voor digitale boeken stelt toch niets voor?
"Die is nu nog niet zo groot maar is wel groeiende. Het marktaandeel in afzet van e-books is volgens recente cijfers 7,4 procent. Er moet nog wel het een en ander gebeuren. De prijs is gemiddeld iets gezakt, maar e-books zitten nog in een ander BTW-tarief dan fysieke boeken, dat moet nog in Brussel worden geregeld."

Wat is er, behalve via de juridische weg, verder te doen aan het bestrijden van tweedehands e-books?
"We moeten niet alleen bestrijden maar ook alternatieven bieden. Zorg voor een groot en goed legaal digitaal aanbod. Daarin loopt Nederland al voorop, bijvoorbeeld met het initiatief van de bibliotheek, waar je e-books legaal kunt huren. Of de streamingsdiensten Bliyoo van Bruna of Elly's Choice."

Wat gaat de rechter volgende week woensdag doen?
"Ik ga niet op de stoel van de rechter zitten, maar ik hoop dat er net zo'n soort oordeel uitkomt als eerder in de VS en Duitsland, waar rechters meenden dat in dit geval er geen sprake is van het juridische begrip uitputting, wat betekent dat doorverkoop is toegestaan na de eerste verkoop door de rechthebbende. Heel wat auteurs staan achter ons, dat zegt ook wel iets."