Twee op de drie vrouwen maakt bij scheiding geen afspraak over pensioen

Aan zorgen geen gebrek bij voormalige echtelieden die in een scheiding liggen. De kinderen, het huis en, oh ja, het pensioen. Aan dat laatste besteden de meesten geen aandacht. Bij twee op drie vrouwen is tijdens de scheiding zelfs niets afgesproken over de oudedaguitkering, blijkt uit onderzoek dat Motivaction gisteren publiceerde. Door geen afspraken te maken, kan een toch al onprettige situatie nog vervelender worden. Vrouwen kunnen zelfs een deel van hun pensioeninkomen mislopen.

Een kwart van de gescheiden vrouwen heeft geen idee dat zij tijdens hun huwelijk pensioen hebben opgebouwd. Bij laagopgeleide vrouwen is dat percentage zelfs 41 procent, schrijft Motivaction in haar rapport. Bijna 450 gescheiden vrouwen werkten mee aan het onderzoek, dat werd gehouden in opdracht van Mijnpensioenoverzicht.nl, een online dienst waaraan alle pensioenfondsen meewerken.

“Best veel”, zegt Jo-an van der Tol van het Amsterdamse Fam. Advocaten als ze hoort hoeveel vrouwen niets afspreken over hun pensioen. Al heeft ze er wel begrip voor. “Voor vrouwen, maar ook mannen, is het in veel gevallen een ver-van-mijn-bed show. En als je in scheiding ligt, ben je met andere zaken bezig. Hoe gaat het met de kinderen, met de alimentatie, waar kan ik wonen? Als ik bij een intake een cliënt uitleg wat er allemaal bij een scheiding komt kijken, is het pensioen altijd het laatste onderdeel. ‘Oh’, zeggen mensen dan. ‘Ik dacht dat we al klaar waren’.”

Niet geïnformeerd

Bij een normale procedure geldt de wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding, zegt Van der Tol. “Het ligt er natuurlijk wel aan hoe je bent getrouwd. Trouw je in gemeenschap van goederen dan moeten de pensioenrechten die tijdens het huwelijk zijn opgebouwd worden ‘verevend’, verdeeld dus. Maar dan moet je wel binnen twee jaar na de scheiding het pensioenfonds een bericht sturen.”

Wie dat niet doet, behoudt het recht op zijn of haar deel van het pensioen. Maar de uitbetaling wordt er niet eenvoudiger op. Na twee jaar hoeven pensioenfondsen niet meer mee te werken aan de verdeling, iets dat zij overigens meestal wel doen. Maar niet altijd. Dan moet iemand contact opnemen met de ex-partner om een deel van het pensioen op te eisen. Dat soort ontmoetingen zijn niet de meeste gezellige. Geregeld eindigen de gesprekken voor de kantonrechter.

Echt ingrijpend zijn de gevolgen voor vrouwen die niets afweten van de opgebouwde rechten. Zij kunnen in het slechtste geval een lager pensioen ontvangen dan waar zij eigenlijk recht op hebben. Hoe groot deze groep is, is niet bekend. Het zijn er in elk geval niet meer dan 9000 per jaar.

Verantwoordelijkheid van de echtsheidingsadvocaat

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek gaan elk jaar 35.000 getrouwde koppels uit elkaar. Motivaction zegt dat 25 procent van de gescheiden vrouwen geen idee heeft dat er tijdens hun huwelijk een potje geld aangroeide. Een kwart van 35.000 is iets minder dan 9000.

Dat wil niet zeggen dat al deze 9000 vrouwen hun rechten laten lopen. Zij kunnen ook later hun deel opeisen, bijvoorbeeld als familieleden, vrienden of de bank hen wijzen op het onverwachte potje geld. Cijfers hierover zijn in de statistieken niet terug te vinden.

Wel bekend is hoeveel gescheiden vrouwen tijdens de scheiding geen informatie heeft ontvangen over het pensioen. 66 procent hoorde niets van de echtscheidingsadvocaat of de mediator. Een ruime meerderheid rekent dat vooral de echtscheidingsadvocaten aan. Zij moeten hun cliënten informeren, vindt 65 procent.

Dat vindt ook Van der Tol. “Het is een onderdeel van ons werk”, zegt ze. “Maar bij het opstellen van een echtscheidingsconvenant zie ik ook wel eens dat het anders gaat. Ik heb het idee dat sommige advocaten de pensioenregeling niet zo goed begrijpen. Dan halen ze de delen over het pensioen uit de standaardtekst.”