Twee geloven (slot)

Zeker als er een geloofsverschil tussen twee partners ontstaat, zijn dit wijze woorden. Wie van nabij een kerkscheuring heeft meegemaakt zal dat beamen. Maar juist dan stokt het gesprek vaak. En het verdrietige is dat er, zeker in zo'n geval van scheuring, onvermijdelijk een of-of-moment komt: gaan we naar B of blijven we in A? Een kerk scheurt juist omdat er de ene partij strakke grenzen en (dus) eisen stelt: De Waarheid wordt omheind, en wil je daarbinnen zijn of niet? Terwijl Waarheid niet in woorden kan worden gegoten die moeten worden ondertekend.

Bij zo'n keuze speelt de inhoud van die 'waarheid' een rol, evenals de mensen die erbij zijn betrokken en hoe men met elkaar omgaat. Maar ook je psychische gesteldheid weegt zwaar: durf je af te wijken, alleen te staan, eigen keuzen te maken en kritiek te krijgen?

Het zijn juist die psychische, innerlijke factoren die tot strijd in een relatie kunnen leiden. Ik denk niet dat de geloofsinhoud partners snel uit elkaar doet gaan, ook niet bij 'New Age - christendom'. Wel de wijze waarop ermee wordt omgegaan. Bijvoorbeeld in hoeverre de een de ander wil dwingen mee te gaan of mee te doen. En dat kan gebeuren als die ene er zelf krampachtig mee omgaat, angstig dat er een soort straf zal plaatsvinden als. . .

"Wat erg dat twee mensen die zoveel om elkaar geven. . ." Zo begint mijn briefschrijven (of-ster). Maar is dat wel zo? Oh ja, ze hebben veel om elkaar gegeven - of kun je beter zeggen dat ze elkaar erg nodig hadden? Nu sluiten die twee zaken elkaar niet uit, maar de tweede blijft vaak wat onder tafel, onbesproken, misschien onbewust. Als dan zo'n geloofsverschil ontstaat kan het volgende gebeuren. De (onbewuste) afhankelijkheid leidt tot angst, voor verlating, scheiding, gebrek aan bevestiging; deze gevoelens komen naar buiten in de vorm van boosheid, verwijten of slachtoffer-gedrag. Als het eenmaal zover is, en zeker als dat al een tijdje gaande is, ziet het er tamelijk somber uit. De verharding, de strijd die dan boven of onder tafel wordt gevoerd, maakt het moeilijk om alsnog te doen wat in principe eerder kan: door zelfonderzoek die afhankelijkheid ontmoeten en daar open over zijn. Hoe opener je ermee omgaat, hoe meer onderling gesprek mogelijk is, en hoe meer kan gebeuren wat de brief voorstelt: raakvlakken ontdekken. En ook verschillen kunnen zien en laten bestaan. Dan is er niet die angst, die in het andere geval tot de strijd voert. Binnen zo'n strijd worden 'geloofspunten' als wapens gebruikt - is er ontspanning, dan mogen ze er gewoon zijn en kan ook in rust worden gesproken over compromissen en oplossingen (bijvoorbeeld ten opzichte van kinderen). Dan gaat het niet om gelijk krijgen, zoals tijdens de strijd.

In een klimaat waar het niet draait om winnen of verliezen en dus geen angst overheerst, daar kan samen worden gelezen. Op het raakvlak tussen 'nieuwe tijds denken' en 'traditioneel christelijk geloof' zijn talloze titels te vinden. Speciaal voor dit raakvlak bedoeld lijkt mij 'Een met God - christelijk holisme' van Jaap Clement. Van ouder datum is 'De nieuwe mens' van Maurice Nicoll, waarin de gelijkenissen en andere verhalen uit de evangelien een nieuwe betekenis krijgen, die mij buitengewoon aanspreekt.

Maar ja, mijn tips kunnen natuurlijk al uit verdachte hoek komen. Hoewel ik mij niet kan voorstellen dat er ook maar iemand is die 'christelijke' bezwaren heeft tegen mijn derde suggestie (misschien wel 'holistische'?) hoewel dat het mooiste boek is dat ik de laatste tijd heb gelezen. Daarin vertelt Henri Nouwen over de geestelijke ontdekkingsreis die hij maakte aan de hand van het schilderij van Rembrandt, 'De terugkeer van de verloren zoon'. Hoe hij zich identificeert met de ene en de andere zoon, het meest met de oudste, die in verongelijkte wrok minstens zo ver van Huis is als de jongste. En vooral: hoe de vader niet vergelijkt, en niet dwingt, maar wacht. Tot ik mij laat liefhebben. Het heet: 'Eindelijk thuis'.