Tussen haven en hooglanders

Ooit was de landtong tussen het Calandkanaal en de Nieuwe Waterweg net boven het havengebied van Europoort verweesd gebied. Vier jaar terug werden er plannen gemaakt om het gebied op te fleuren: Naast kantoren ook veel groen met fiets- en skeelerpaden. Wat zou er inmiddels van die plannen zijn gerealiseerd? Kan er lekker worden gefietst te midden van de slagaders van de Rotterdamse economie?

Dit jaar bestaat het Havenbedrijf Rotterdam, dat het havengebied ontwikkelt, beheert en exploiteert, 75 jaar en naast allerlei culturele en sportieve activiteiten heeft het ook een fietsroute uitgezet over de landtong. En omdat volgende week voor de dertigste keer de Wereldhavendagen worden gehouden, zijn we maar eens gaan kijken of er in een haven van wereldklasse plek is voor rust en recreatie.

We nemen de trein naar Maassluis, want vandaar steekt de veerboot ’Blankenburg’ met grote regelmaat de Nieuwe Waterweg over naar de veerstoep bij Rozenburg. Soms moet er even worden gewacht voor een nog groter schip op doorvaart, maar doorgaans is het een kwestie van enkele minuten voor je aan de overkant bent.

Daar besluiten we weer eens tegendraads te zijn. Officieel begint de fietsroute een eindje ten oosten van de veerstoep, maar dat heen en weer gerij vinden we onzin. Dus gaan we met de klok mee in plaats van er tegenin.

Vanaf het uitkijkpunt aan de Professor Gerbrandyweg gaan we weer de richting van de plaats Rozenburg op. Op dit deel van de landtong was Cornelis Verolme ooit heer en meester met zijn scheepswerf, waar tankers dikwijls met koninklijke hulp te water werden gelaten.

Fietsend langs de Nieuwe Waterweg naar het uitkijkpunt snoven we al wat wantrouwig een bedenkelijk geurende lucht op en al snel wordt ons duidelijk wie de boosdoener is. We rijden voorbij aan de enorme schoorstenen en dito gebouwen van de AVR, de afvalverwerking Rijnmond. De grote witte pluimen zijn niet, wat je snel denkt, rookgas, maar gewoon stoom. We kunnen volmondig beamen wat bij de routebeschrijving wordt gezegd: Hoe schoon de stoom ook mag zijn, het stinkt in de buurt van de AVR als een broeiende gft-bak op een zomerse dag. Maar op de verse aarde die de fabriek uitkomt groeien planten en vogels doen zich te goed aan het afval.

Voorbij de verwerkingsfabriek buigen we naar links af om onder het dorp Rozenburg door langs het Calandkanaal te gaan rijden. Vol bewondering kijken we naar de machtige Calandbrug, een zestig meter brede stalen hefbrug met een doorvaartopening van vijftig meter. De brug heeft twee keer twee rijstroken, twee goederensporen (die deel uitmaken van de Betuwelijn), een fietspad en een voetpad. Het scheepvaartverkeer heeft altijd voorrang op weg en spoor en dat betekende dikwijls filvorming. Daarom is onder het kanaal sinds een paar jaar een tunnel in functie, genoemd naar de roemruchte oud-burgemeester Thomassen. Net zo imposant als de brug is, langs de zuidkant van het kanaal, het windscherm van 1750 meter lang en 25 meter hoog, dat er voor zorgt dat ook boven windkracht 5 schepen de brug door kunnen.

We gaan beginnen aan het lange stuk langs het kanaal naar de punt van de landtong. Doodlopende weg na ruim negen kilometer geeft een bord wat komisch aandoend aan. Pas hier op, want je hebt de neiging met het fietspad mee de weg over te steken. Maar dan kom je kilometers te vroeg weer voor Rozenburg aan de oever van de Nieuwe Waterweg uit. Nee, gewoon rechttoe rechtaan tegen de wind in naar het westen rijden. Het contrast is fraai, links van ons de grootschalige bedrijvigheid van de haven met werkplatforms, schepen, tanks en de vestiging van Kuwait Oil. En rechts de rust van het natuurgebied. De poelen en plassen zitten vol eenden, ganzen en rietvogels en dat is nog maar een deel van de 130 verschillende vogelsoorten hier. Op het waterige terrein grazen op deze mooie zomerdag tal van Schotse hooglanders. Vanuit de verte zien ze er met hun bruine vacht uit als een kruising tussen een buffel en een bizon.

Om het volgende kunstwerk kunnen we bijna letterlijk niet heen. De machtige zuidelijke arm van de Maeslantkering, die Zuid-Holland beschermt tegen hoog water. Sinds we ooit een uitgebreid bezoek hebben gebracht aan de immense stormvloedkering willen we onze bewondering voor dit sluitstuk van de Deltawerken niet meer voor ons houden. Wat een staaltje van vernuft; terecht dat we hier tot in New Orleans toe mee te koop lopen. Hoog boven ons wentelen de wieken van de windmolens en we verbazen ons er over dat (nog) niet op veel grotere schaal deze energiebron wordt benut. Het gekleurde bomenbos ligt er kaal bij, maar het blijft de bedoeling dat hier ooit een echt bos komt.

We naderen de punt, waar we net een paar schepen van het Calandkanaal naar de Nieuwe Waterweg zien oversteken. We fietsen er vanaf de punt, met zijn plein in de vorm van een windroos, tussen de tientallen vissers door laverend die hier hun stekje hebben betrokken. Met de wind in de rug komt het veer van Rozenburg al snel in zicht. Te midden van fietsers en scooterjeugd gaat het weer naar Maassluis. We hebben zeker zoveel van de zon genoten als het strandpubliek dat ons tenslotte naar station Schiedam vergezelt.

Op de volgende pagina staat een verhaal over de Wereldhavendagen.

iDe grootste verzameling wandel- en fietstochten op www.trouw.nl/natuurtochten