Trump vindt Russische oligarch Deripaska te belangrijk voor straf
De Amerikaanse president Trump schrapt mogelijk de sancties tegen bedrijven van de Rus Oleg Deripaska. Het Congres reageert ontstemd.
Het heeft voor veel Amerikaanse politici iets ongemakkelijks: een sanctiewet tegen Rusland versoepelen terwijl het onderzoek naar de Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen nog loopt. Toch gaat dit (waarschijnlijk) gebeuren, ondanks groot verzet in het door Democraten gedomineerde Huis van Afgevaardigden en een iets minder grote opstand in de Senaat.
Het draait allemaal om de aluminiumbedrijven van de Russische miljardair Oleg Deripaska: Rusal, EN+ en het Russische elektriciteitsbedrijf EuroSib-Energo. In april vorig jaar kondigde het Amerikaanse ministerie van financiën sancties af tegen 24 Russische oligarchen, onder wie Deripaska. Zij hebben allemaal nauwe banden met de Russische president Poetin. De strafmaatregelen dienen als vergelding voor de Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen en de vergiftiging van de dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter in het Engelse Salisbury.
Concreet betekent het dat Deripaska en zijn bedrijven geen zaken meer kunnen doen met banken of bedrijven in het buitenland. Het zorgde deze zomer voor een schokgolf in de aluminiumwereld. Prijzen schoten omhoog. Rusal is een wereldwijd bedrijf, heeft 62.000 mensen in dienst, haalt bijna 15 procent van de winst uit de Verenigde Staten en heeft een grote fabriek in Ierland.
Het Congres is er niet gerust op
Van alle kanten klonk kritiek op het besluit van de Amerikaanse regering. De minister van financiën, Steven Mnuchin, zag zich gedwongen toezeggingen te doen en kwam met een voorstel: als Deripaska zijn belang in zijn eigen bedrijven zou terugdringen, zou de Amerikaanse regering overwegen zijn bedrijven niet met sancties te belasten. Dat gebeurde. Deripaska schroefde zijn belang terug van 70 naar 44,95 procent in EN+. Overigens blijft Deripaska zelf nog wel op een zwarte lijst staan.
Maar Amerikaanse Democraten en enkele Republikeinen zijn er niet gerust op. Zij zijn van mening dat Deripaska macht blijft uitoefenen. Bovendien is het besluit van de Amerikaanse regering niet alleen ingegeven door economische belangen, het is ook het gevolg van handig lobbywerk van het team van Deripaska.
De Russische miljardair heeft de afgelopen twintig jaar geprobeerd vriendschappen te sluiten met de financiële en politieke elite uit het Westen. Hij laat zich ook graag door hen adviseren. Paul Manafort, oud-campagneleider van Donald Trump en schuldig bevonden aan fraude, was één van hen. Vooral in Londen kreeg Deripaska veel voor elkaar, zo bleek deze herfst uit een uitgebreide reconstructie van The New York Times. Lord Barker of Battle, voormalig minister van klimaat en energie onder ex-premier David Cameron, is topman van EN+. Vooral Barker of Battle met in hun kielzog tientallen advocaten liepen de deur plat bij het Amerikaanse ministerie van financiën.
Net als andere Russische oligarchen vergaarde Deripaska zijn rijkdom begin jaren negentig toen de Russische staatseigendommen onder Boris Jeltsin werden geprivatiseerd. Hij trouwde met Polina, de dochter van Jeltsins stafchef. De banden met Poetin zijn goed, maar vrienden zijn ze nooit geworden: Deripaska hoorde niet bij Poetins judoclub en speelde geen rol in zijn KGB-verleden.
Dat neemt niet weg dat het Kremlin Deripaska’s bedrijven met leningen wel eens te hulp is geschoten, zeker na de financiële crisis van 2008 verkeerden die in zwaar weer. Maar daarin is Deripaska niet uniek. Russische grondstoffenbedrijven zijn wel vaker door Russische staatsbanken overeind gehouden omdat het Kremlin niet wil dat de aandelen in buitenlands bezit komen.
Die financiële hulp uit eigen land zorgt er nu mede voor dat Deripaska’s imperium voor de Amerikanen te groot lijkt om te straffen. Minister Mnuchin zegt daar het volgende over: “Ons doel is Deripaska’s gedrag te veranderen, de aluminium-wereld hebben wij nooit willen straffen.”
Lees ook
De Russische gemeenschap in Londen ligt onder een vergrootglas
Na de zenuwgasaanval op voormalig dubbelspion Sergei Skripal ligt de Russische gemeenschap in Londen onder een vergrootglas. Steenrijke oligarchen vrezen sancties, terwijl honderden Russen die het regime van Poetin juist ontvluchtten zich niet veilig voelen.
Op de Amerikaanse zwarte lijst prijken bijna alle hooggeplaatste Russen
Van de Russische minister van buitenlandse zaken tot de oprichter van de Russische zoekmachine Yandex. Op de Amerikaanse zwarte lijst staan bijna alle hooggeplaatste Russen.
