Trump lijkt de speelbal van spionnen

Donald Trump ging naar Washington om ‘het moeras droog te leggen’, maar het lijkt er na nog geen vier weken regeren meer op dat de president wanhopig op zoek is naar vaste grond onder zijn voeten.

Nadat eerder deze week zijn adviseur nationale veiligheid, Michael Flynn, het veld moest ruimen, werd gisteren duidelijk dat het Congres de benoeming van de door Trump voorgedragen minister van arbeid, Andrew Puzder, niet zou goedkeuren. Flynn had gelogen over een gesprek met de Russische ambassadeur, Puzder werd beschuldigd van echtelijk geweld en belastingontduiking.

Tegenslagen

Die twee tegenslagen zijn Trump toegebracht door de twee belangrijkste instanties waar een president het normaal gesproken van moet hebben: het Congres, dat zijn benoemingen moet goedkeuren en zijn beleid in wetten vastleggen, en de federale bureaucratie, die zijn besluiten moet uitvoeren.

Binnen die bureaucratie zijn het nu vooral de inlichtingendiensten die de president dwarszitten. De val van Flynn werd onafwendbaar toen bleek dat zijn gesprek met de Russische ambassadeur was afgeluisterd, en de inhoud uitlekte.

Daar kan persoonlijke weerzin tegen Flynn achter hebben gezeten, of tegen Trump zelf. Maar het kan ook uit professionele overwegingen zijn voortgekomen, van mensen die het van de populistische president niet accepteren als hij geen belangstelling toont voor de feiten achter de kwesties waarover hij moet beslissen, en lak heeft aan de lessen die eerdere regeringen, door schade en schande, hebben geleerd.

En misschien zijn er wel argumenten die alleen zij kennen - daar zijn het spionnen voor. Maar het ziet er naar uit dat die geheimen een voor een op straat komen te liggen, als zij dat nodig vinden om Donald Trump bij de les te krijgen. Er gaat bijna geen uur voorbij of de media komen weer met nieuwe stukjes van de legpuzzel, hen toegespeeld door anonieme ‘functionarissen’.

Congres wordt weerspanniger

In het Congres waren het al langer de Democraten die te hoop liepen tegen de acties van de president - zoals zijn inreisverbod. Maar met de dag worden ook de Republikeinen, die het daar voor het zeggen hebben, weerspanniger. Over de contacten tussen Flynn en de Russische regering wil nu ook hun fractieleider in de Senaat, Mitch McConnell, een stevig onderzoek zien. Naar aanleiding van nieuwe onthullingen, over contacten tussen Trumps campagnemedewerkers en Rusland - door Trump altijd ontkend - zei Republikeins senator Lindsey Graham dat dit misschien de instelling van een speciale onderzoekscommissie rechtvaardigt.

Met zoveel institutionele en politieke tegenwind kan de president maar beter stevig in zijn schoenen staan. Maar het tegendeel is het geval. Over Flynn hoort het land telkens weer een ander verhaal. Vrijdag zei Trump nog van niets te weten. Tot vlak voor zijn ontslag spraken woordvoerders het volste vertrouwen in Flynn uit. Dinsdag heette het dat er na twee weken diepgaand onderzoek een vertrouwensbreuk was ontstaan. Gisteren, toen Trump samen met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu de pers te woord stond, noemde hij zijn ex-adviseur juist weer ‘een geweldige man’ die ‘heel, heel oneerlijk is behandeld door de media’.

Trump leek vooral bezig de indruk weg te nemen dat hij misschien een fout had gemaakt. De man die tijdens de campagne letterlijk zijn liefde verklaarde aan WikiLeaks, toen dat met onthullingen over Hillary Clinton kwam, noemde op Twitter het lekken door de inlichtingendiensten ‘illegaal’ en ‘on-Amerikaans’.

Zijn medestanders maken zich grote zorgen. Journalist Bret Baier van de rechtse tv-zender Fox News citeerde anonieme Congresleden die vrezen dat een ‘spionage-industrieel complex’ Trump ten val wil brengen.

Zo snel zal dat ook weer niet gaan. Maar als je klappen krijgt terwijl je je weg zoekt door een moeras, is omvallen en zinken wel de meest logische uitkomst.