Trump gokt, bluft en wint meestal

Wie kan beweren dat er ruim 3500 rechtszaken tegen hem zijn aangespannen? Houder van dat onvoorstelbare record is de president van de Verenigde Staten. "De inzet is vaak dat Trump weigert te betalen aan personeel, leveranciers en aannemers. De meeste zaken speelden in New York, New Jersey en Florida waar hij zijn bedrijven heeft", zegt onderzoeksjournalist David Cay Johnston, van wie in vertaling het boek 'The Making of Donald Trump' verscheen.

Johnston volgt Trump al 'bijna 29 jaar', en interviewde hem 'vele malen'. "In april heeft hij me nog opgebeld. Als hij niet goed zou vinden wat ik opschreef, zou hij mij aanklagen." Trump mag daarbij graag tientallen miljoenen dollars schadevergoeding vragen, om zo potentiële tegenstanders af te schrikken. Zo niet Johnston: "Ik wist dat zijn mensen iedereen zouden gaan bellen met wie ik werk. Het verbaasde mij dat Donald me bedreigde. Ik word continu bedreigd, door buitenlandse regeringen, grote bedrijven, politici. Maar ik laat mij niet intimideren, dat weet hij.

"Bij elk hoofdstuk zakt je mond verder open. Na de verkiezingen in de VS was de vraag: hoe heeft Trump kunnen winnen? Maar na lezing van dit boek is het: hoe komt Trump hiermee al 30 jaar weg? "De meeste grote succesvolle criminelen worden nooit aangeklaagd", antwoordt Johnston onomwonden. "Stel dat hij jou nog 100.000 dollar moet betalen. In Amerika is het gewoon te duur om daarvoor een rechtszaak aan te spannen. De advocaten gaan je veel meer kosten. Zelden gaat justitie achter een steenrijke verdachte aan."

Soms zijn betrokkenen dusdanig benadeeld of verontwaardigd dat zij de juridische strijd met de magnaat toch aangaan. Twee dagen voor zijn inauguratie schikte Trump voor 25 miljoen met studenten voor fraude bij zijn drie 'Trump Universiteiten', waar van onderwijs weinig sprake was. "Bij veel Trump-schikkingen blijven de voorwaarden geheim, maar deze tekst is openbaar gemaakt: 'Trump geeft toe noch ontkent dat hij iets fout gedaan heeft, maar hij belooft het nooit meer te doen'." Door de telefoon vanuit Rochester, New York herhaalt Johnston die formulering om de kolder ervan te benadrukken. De klagers krijgen ruim de helft van het ingelegde cursusgeld terug, wat meer is dan andere slachtoffers kunnen zeggen.

Nooit terugbetalen

Ook nu nog is de president, oftewel Donald, zoals Johnston hem noemt, bij rechtszaken betrokken. De staat New York jaagt op 250 miljoen belastingfraude waarbij IJslandse banken een rol speelden, net als het SoHo hotel van Trump in Manhattan, Trumps criminele 'adviseur' Felix Sater en Russische oligarchen.

En dan is er nog de verfdealer in Florida. Hij leverde voor 34.000 dollar aan een golfbaan van Trump. "De rechter heeft al lang gezegd dat Trump moet betalen. Maar die geniet er meer van om te vechten tot hij erbij neervalt. In een van zijn boeken vertelt hij: 'Ik leende bij de bank terwijl ik wist dat ik het nooit ging terugbetalen.' Weet je wat zijn golfbaanmanager vorig jaar onder ede verklaarde? 'Meneer Trump voelt het zo dat hij al genoeg heeft betaald.' Zolang het kan blijft Donald in beroep gaan."

Gevoel is ook het belangrijkste criterium als Trump moet bepalen hoeveel hij waard is. Dat zei hij in een rechtszaak in 2005. Hij had toen journalist Tim O'Brien die een boek over hem schreef een proces aangedaan. O'Brien stelde dat Trump 150 tot 250 miljoen waard was. Trump was beledigd, hij dacht aan 5 à 6 miljard. "Toen Trump in 1990 bijna failliet werd verklaard, gaven zijn advocaten in een hoorzitting zijn vermogen weer als minus 500 miljoen." Maar twee maanden eerder had hij tegen Johnston gezegd dat hij 3 miljard vermogen had, tegen weer anderen was het toen 5 miljard. In 2015 fluctueerde het Trumpiaans tussen 7 en 11 miljard.

Het boek wemelt van dit soort voorbeelden. Als Trump voor de belasting onroerend goed moet opgeven, is het bijna waardeloos. Maar als hij de publiciteit zoekt, een lening of investeerders nodig heeft, is diezelfde golfclub ineens 50 of zelfs 250 miljoen waard. In een zeldzame veroordeling kreeg Trump in New York een boete omdat hij voor zes ton afgetrokken onkosten over 1984 geen enkel bonnetje kon overleggen.

Blijkbaar kan hij in Amerika ongestraft ver uiteenlopende verklaringen afleggen. Het Congres voerde begin jaren negentig een regel in voor onroerend goedbeheerders om onbeperkt aftrekposten op te voeren. En zo kan het dat de miljardair en huidig president talloze malen geen cent inkomensbelasting betaalde.

Trumps faillissement begin jaren negentig is volgens Johnston door de overheid voorkomen omdat er zeventig banken bij betrokken waren en het te veel schade zou hebben aangericht. Desalniettemin verloren investeerders volgens hem bij vier faillissementen in die tijd anderhalf miljard dollar. 'Herstructureren' of 'goed boeren met schulden', noemt Trump dat laconiek. Een kwart van zijn schuld (in 1990 3,2 miljard dollar) was op persoonlijke titel geleend, zonder enig onderpand, wat banken niet van elkaar wisten. Een ander voordeeltje dat alleen voor rijken geldt. "Zonder overheidshulp was hij toen in een zee van rode inkt verdronken, en hadden we hem nu niet als president gehad", treurt Johnston.

Banden met de maffia

Trump heeft in de loop der tijd diverse casino's bezeten. Toezicht op casino-eigenaren is op papier streng, zo mag je geen banden met criminelen hebben. "Maar keer op keer ontsnapt Trump ook hier de dans. Het is voor justitie blijkbaar makkelijker een serveerster die een fiche van 500 dollar opraapt en in haar schort steekt te vervolgen", aldus Johnston.

Trump werkt sinds de jaren zeventig met een advocaat die ook maffiosi als klant heeft en hem hard leert terugslaan. Al bij de bouw van de eerste Trump Tower in New York gaat hij in zee met malafide vakbondsleiders en aannemers. In zijn boek 'The Art of the Deal' (1987) gaat Trump er prat op dat hij toen hij in 1981 een casinovergunning aanvroeg de justitieminister van New Jersey wist te overreden tot een beperkt onderzoek naar zijn persoon. "Hij had namelijk toen al banden met maffiabazen en andere oplichters", zegt Johnston stellig.

Hoewel de afdeling kansspeltoezicht weet van diverse juridische onderzoeken, inclusief een veroordeling wegens racisme in 1973, een FBI-ondervraging en het verzwijgen van informatie in de aanvraag, krijgt Trump zijn vergunning. Diezelfde afdeling in New Jersey laat Trumps casino keer op keer met rust, wanneer ingrijpen wenselijk zou zijn. "Trump werkte decennialang met de veroordeelde drugshandelaar Joseph Weichselbaum en zijn helikopterbedrijf. Een proces tegen deze crimineel werd verplaatst naar de rechtbank waar Trumps zus Maryanne rechter was. Ook zij en haar gezin vlogen regelmatig in helikopters van de drugshandelaar, waarop zij zich terugtrok", aldus Johnston.

Trump vroeg clementie voor deze crimineel en noemde hem in 1986 in een brief aan de rechtbank 'een sieraad voor de maatschappij'. Johnston vraagt: "Waarom zette hij zijn vergunning op het spel? Heeft Donald soms diens drugshandel gefinancierd? De drugschauffeurs kregen 18 jaar cel, baas Weichselbaum zat 18 maanden. Zou zoiets in Nederland kunnen?" Toen de afdeling kansspeltoezicht Trump naar zijn brief vroeg, leed hij aan acuut geheugenverlies. Het is een andere tactiek die hij vaak met succes inzet. Trump, de man die pocht dat hij het beste geheugen ter wereld heeft, veinst blanco herinneringen als justitie een link tussen hem en de onderwereld op het spoor is.

Ongeschikt

Andere hoogtepunten uit Trumps carrière: zijn eigen hotels oorkondes geven, smeergeld betalen, zijn liefdadigheidsfonds schilderijen van hemzelf laten kopen. Wat vindt Johnston het ergst van de hele trits? "Donald is overduidelijk ongeschikt voor enige openbare functie. Hij weet niets, snapt niets, liegt net zo makkelijk als jij ademt. Er zit een man in de Oval Office die waanbeelden heeft, onzin verspreidt en een leven lang zaken doet met criminelen.

"Trumps aanval op de Amerikaanse veiligheidsdiensten, gecombineerd met zijn banden met Poetin en Russische oligarchen doen Johnston huiveren. "De nieuwe minister van handel, miljardair Wilbur Ross, is vicevoorzitter bij de Bank of Cyprus, een witwasinstituut voor haar 10.000 Russische klanten. En de Airbus van oligarch Dmitry Rybolovlev, mede-eigenaar van die bank, landde vaker op het vliegveld waar Trump die dag campagne voerde. In 2008 kocht Rybolovlev een villa van Trump in Palm Beach voor 95 miljoen, dubbel de waarde, tijdens de vastgoedcrisis! Trump verzette zich toen juist met alle middelen tegen het terugbetalen van 40 miljoen aan Deutsche Bank. Wie weet heeft Rybolovlev hem toen wel voor een faillissement behoed.

"Eerder blufte Trump dat hij zelfs aan het presidentschap zou kunnen verdienen. "Dat zou hem weleens ten val kunnen brengen. Want Donald kent geen grenzen."