Topografie

a.vandenbrand@trouw.nl

Israël, Parijs, Bosnië-Herzegovina, Amsterdam, Turkije, Amerika, Canada. Als kind kon mijn moeder goed leren, maar aan topografie had ze een broertje dood. Het meisje dat ze destijds was, zag er het nut niet van in. "Ik dacht: waarom zou ik moeten weten waar dat allemaal ligt? Ik kom er toch van mijn levensdagen niet."

Haar vader, ja haar vader. Die was voor zijn trouwen al naar Lourdes geweest. Lourdes! Hij mocht meerijden met de man uit het dorp die als eerste - en lange tijd als enige - een auto had. De man zocht een bijrijder voor zijn reis naar Frankrijk, want behalve die auto, had hij ook maar één oog.

Doodsangsten stond haar moeder uit, maar haar vader was toch gegaan. Wat had ze kunnen zeggen? Ze waren niet eens getrouwd. Het moest Maria zijn geweest die hem heelhuids naar Brabant had laten terugkeren - dat kon niet anders.

Toen mijn moeder trouwde en de bakkerswinkel overnam van haar schoonmoeder, verdiende ze al snel meer dan ze ooit had durven dromen. Maar aan reizen ging het geld niet op. Mijn vaders levensmotto was: 'Rond de kerk blijven' - koning als hij zich voelde op zijn vierkante kilometers. Het dorp verlaten vond hij al erg, laat staan het land.

Toch wist mijn moeder hem over te halen mee te gaan naar het Schwarzwald, en om een reisje te maken langs de Rijn. En nog een keer naar Luxemburg, waar het de hele week aan een stuk regende.

Er was één bestemming geweest die hem behalve met angst ook vervulde met verlangen: Israël. En toen hij eenmaal had gedobberd op het Meer van Galilea, wilde hij naar Rome om de graven te zien van de pausen die hem vanaf de muren in de woonkamer zijn hele jeugd hadden aangekeken.

In mijn moeders handtas verstopte hij een tube mayonaise. In elk restaurant bestelde hij een steak of een schnitzel, en onder de tafel gaf mijn moeder hem dan de tube aan. Smaakte het toch een beetje als thuis.

Na mijn vaders overlijden vertrok mijn moeder naar Canada, ze zag Indonesië, ze was in Parijs. Als Arke niet failliet was gegaan, had ze afgelopen herfst in Barcelona gezeten. Binnenkort vertrekt ze weer met ons naar Italië. Hetzelfde dorp, hetzelfde huis - ze kent er de weg, we zijn er bijkans thuis. Ze wandelt er met aan haar hand een Amsterdams meisje dat haar oma noemt, en dat nu net zo oud is als zij toen. Een meisje dat het normaal vindt om elk jaar naar Italië te gaan, en dat allang in Berlijn is geweest, in Londen en Parijs. Maar dat net als zij toen ook geen zin heeft in topografie.

undefined