Toon

Hoewel ik al honderd keer aan mijn vaders steen heb gestaan, valt mijn oog voor het eerst op een graf schuin achter het zijne. Het is oud. Er staan plantjes op die samen een prachtig perk vormen.

Antonius Verbakel, overleden in 1961, lees ik hardop.

"Dat is Toon", zegt mijn moeder. "Hij is verongelukt met de brommer. Een vriend van je vader. "

"Dat wist ik niet", zegt mijn zus.

"Dan was ons pap 23 toen hij stierf", zeg ik. "Jullie hadden al verkering."

Mijn moeder knikt.

"Vier jaar later trouwden jullie."

"Daar heeft Toon niks meer van geweten", zegt mijn moeder.

"Wie houdt zijn graf zo mooi bij?"

"Zijn ongetrouwde zus." Mijn moeder noemt haar naam. Ja, die ken ik wel. Nooit geweten dat zij in haar jeugd een broer heeft moeten begraven. Als kind vond ik haar altijd zo streng, bozig. Misschien was ze gewoon verdrietig, denk ik nu.

Heeft mijn vader het wel eens over die Toon gehad, vraag ik me af. Vast wel. Hij vertelde soms hoe hij op zondagavond zijn vrienden trof in de kroeg van Ties Bekkers, nadat ze allemaal op de brommer hun meisje naar huis hadden gebracht. Daar was Toon ongetwijfeld bij.

Hij was ouder dan ons pap, zie ik op zijn steen; ze zaten niet bij elkaar in de klas - hoe zijn ze bevriend geraakt? Ging Toon ook naar de avondschool in Helmond? Hij is verongelukt op de weg daar heen, zegt mijn moeder. Bezochten ze dezelfde danstenten? Was het de liefde voor brommers die hen bond?

Ik weet hoe mijn vader vlak voor zijn trouwen zijn brommer moest verpatsen, om aan de laatste honderd gulden te komen die hij aan mijn opa moest betalen voor de overname van de bakkerij. En hoe mijn vader nooit was vergeten, nooit kón vergeten dat opa hem zelfs geld vroeg voor de beschimmelde roggebroden die er nog lagen. Had hij het daar nog met Toon over willen hebben? Miste hij hem? Fluisterde hij zijn naam nog wel eens, zoals ik af en toe de naam fluister van een overleden vriendin?

Ik zoek een foto op van mijn vader, uit die tijd. Ik zie een twintiger met strak achterover gekamd haar, dromerige ogen, en een Elvis-achtige mond. Waar hoopte die jongen op, waar droomde hij van?

Op een paar grove schetsen na, begon mijn vaders leven voor mij pas toen mijn moeder in zijn leven kwam, mijn zussen, ik.

Ik zie aan mijn kinderen dat het zo werkt - die vijfendertig jaar voor hun komst; ze kunnen er zich geen voorstelling bij maken, ze willen het ook niet. "Prehistorie", noemt zoon het, als ik er wel eens een woord aan vuilmaak.

Er zitten vier stappen tussen mijn vaders graf en dat van Toon, zie ik nu. Een vreemde die dichterbij was dan ik ooit wist.

undefined