Toerisme na de tsunami: drie scenario's voor een reis naar Zuidoost-Azië.

Rugzakgoeroe Tony Wheeler, oprichter van de Australische Lonely Planet-uitgeverij, ondersteunt hun oproep vanuit Melbourne van harte: na de zeebeving moeten we juist gáán! Zelf was Wheeler op Bali in 2003, een halfjaar na de discotheekbom in Kuta, die bijna 200 slachtoffers eiste: ,,Daar waren toen nauwelijks toeristen. Toch zat niemand te kniezen, er werd hard gewerkt, hotelkamers kregen een nieuwe verfbeurt.'' Mensen zijn veerkrachtig, wil Wheeler maar zeggen, en de toeristenbranche overleeft ook deze klap wel weer. Maar dan moeten we nu niet massaal reisjes naar Turkije, Brazilië of Egypte gaan boeken.

1: Gewoon vakantie vieren!

,,Een ter plaatse uitgegeven vakantie-euro heeft vaak meer effect dan een euro die wordt uitgegeven aan hulp'', zegt Wheeler. Hij begrijpt best dat sommige toeristen zich verlegen voelen met de situatie, zeker na al die onsmakelijke post-tsunami vakantiefoto's van witte lijven en fleurige bikini's in een verwoest decor. Betrokken reizigers vragen zich af: als we naar Thailand gaan, moeten we de mensen daar dan niet helpen met puinruimen en opbouwen? Maar Wheeler betwijfelt of de getroffen kustbewoners die hulp wel nodig hebben: ,,Ik ben geen expert op het gebied van vrijwilligerswerk, maar ik verwacht dat de lokale bevolking alles wel onder controle heeft.'' Wie nog even wacht met het boeken van een vakantie, krijgt Thailand en Sri Lanka bovendien op een koopje, zo voorspelt reisveteraan Wheeler. Bij toerisme na een natuurramp of terroristische aanslag treedt namelijk steeds hetzelfde mechanisme in werking: het gaat aanbiedingen regenen van all inclusive-vakanties tegen ongekende bodemprijzen in Unawatuna of Phuket.

2: Vrijwilligerswerk doen?

Voor toeristen die toch iets willen doen, heeft Lonely Planet een tip: doneer ter plekke bloed (neem wel zelf een schone spuit mee). Al hebben de medewerkers van het Thaise Rode Kruis aangegeven dat zij op dit moment over voldoende bloed beschikken (de website www.lonelyplanet.com bevat adressen van lokale bloedbanken). Maar Anouk van Mil (23), een net afgestudeerde backpacker in spe, wil een intensievere bijdrage leveren. Ze had haar reis naar Thailand voor de zeebeving al gepland en ze wil in maart nog steeds graag gaan. Maar dan niet om vakantie te vieren: ,,Ik krijg daar een beetje een naar, ramptoeristisch gevoel bij. Ik wil helpen, mijn steentje bijdragen, misschien wel letterlijk steen op steen leggen. Vele handen maken licht werk.'' Anouk en tientallen anderen hebben zich inmiddels gemeld bij Joho Company, een stichting die onder meer bemiddelt bij vrijwilligerswerk in het buitenland. De stichting is nog in de 'inventarisatiefase', zegt Koert Hommel: ,,Pas over twee, drie maanden wordt duidelijk waaraan de lokale bevolking behoefte heeft.'' Straks, in de opbouwfase na de noodhulp, probeert Joho geschikt werk te vinden voor de vrijwilligers die zich melden via de website www.workforasia.nl. Hommel denkt daarbij bijvoorbeeld aan het opbouwen van restau rantjes in Sri Lanka: kleine projecten waaraan grote hulporganisaties niet toekomen.

3: Combineer vakantie en vrijwilligerswerk.

Maar hebben de bewoners van Sri Lanka wel behoefte aan Nederlandse bouwvakkers? ,,Het gaat om de solidariteit die je laat zien, die is meer waard dan geld'', zegt Yolande van Wijk van Commundo, een klein reisbureau dat sinds 2003 werkvakanties organiseert naar Guatemala en Zuid-Afrika. Ze gaat in februari naar Sri Lanka en in maart naar Thailand, om te onderzoeken op welke manier Nederlandse toeristen kunnen helpen. Het Commundo-concept is: twee weken werken en één week reizen langs de toeristische hoogtepunten. Behalve mankracht brengt de reisorganisatie ook geld mee: euro100 van de reissom (per persoon) gaat rechtstreeks naar het project. Het concept werkt goed, zegt Van Wijk: ,,Door mensen zelf hun geld weg te laten brengen, krijgen ze een directe betrokkenheid. Ze worden vaak ambassadeurs van zo'n project en gaan thuis ook weer geld inzamelen.'' Helpen metselen en timmeren, sporten met lokale kinderen, olifanten verzorgen of inventariseren wat de gevolgen zijn van de tsunami voor flora en fauna op Sri Lanka -er is vast genoeg te doen.