Thuisbevallen is net zo veilig als in het ziekenhuis

Rob Kottenhagen en Kenneth Watson stellen in een opiniestuk in Trouw van 6 mei dat de hoge babysterfte in Nederland (in 2003 en 2008) goeddeels te wijten is aan de eerstelijns verloskundige zorg. Elke baby die onnodig overlijdt is er een te veel en we moeten er alles aan doen om onnodige sterftes te voorkomen. Maar het klopt niet dat de babysterfte in Nederland hoger is dan in de rest van Europa.

Volgens de laatste cijfers van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) was de babysterfte (na 24 weken zwangerschap) in 2013 in Nederland 5,3 per 1000; net zo laag als in Noorwegen, lager dan in het Verenigd Koninkrijk en Denemarken en bijna net zo laag als in Zweden (5,1 per 1000). De babysterfte is grotendeels aan vroeggeboorte te wijten.

Spontane vroeggeboorten
Volgens de onderzoekers laten verloskundigen risicozwangeren vaak hun bevalling thuis starten. Spontane vroeggeboorten beginnen inderdaad vrijwel altijd buiten het ziekenhuis, ook als een vrouw al bij de gynaecoloog onder controle is. Een vroeggeboorte thuis is altijd ongepland, maar soms gaat een bevalling zo snel dat een zwangere het ziekenhuis niet haalt. Pas vanaf 37 weken zwangerschap bieden verloskundigen zwangeren de keuze om hun bevalling thuis te plannen.

Het is onduidelijk hoe de auteurs tot de conclusie komen dat baby's overlijden omdat zelfstandige verloskundigen niet goed zijn in risicoselectie. Landen als Noorwegen en Zweden worden vaak genoemd als voorbeelden waar Nederland van zou kunnen leren. Maar ook in deze landen verlenen verloskundigen (en soms huisartsen) zorg aan zwangeren zonder complicaties en ze verwijzen naar de gynaecoloog als dat nodig is, net als in Nederland.

Wij zijn het eens met Kottenhagen en Watson dat er geen eigen bijdrage zou moeten zijn voor een ziekenhuisbevalling zonder medische indicatie. Verloskundige zorgverleners hebben er al in 2010 samen voor gepleit om de eigen bijdrage voor een bevalling zonder medische indicatie in het ziekenhuis af te schaffen. Vervolgens hebben de beroepsgroepen, waaronder de organisatie van verloskundigen, deze oproep geregeld herhaald. Maar minister Edith Schippers heeft uiteindelijk besloten de eigen bijdrage niet af te schaffen; ze vindt dat dit een verruiming zou zijn van het basispakket met niet medisch noodzakelijke zorg. Uit onderzoek blijkt dat andere redenen dan de eigen bijdrage belangrijker zijn voor vrouwen in hun keuze voor de plaats van bevalling.

Kans op keizersnede
Nederlandse onderzoeken hebben ook aangetoond dat het voor vrouwen zonder medische indicatie even veilig is om hun bevalling thuis te plannen als in het ziekenhuis.

Ook in andere Westerse landen kunnen vrouwen buiten het ziekenhuis bevallen. Een recente richtlijn in Engeland beveelt aan dat vrouwen zonder complicaties kunnen kiezen waar ze willen bevallen. Voor vrouwen die hun eerste kind krijgen, wordt een geboortecentrum geleid door verloskundigen het meest geschikt geacht, en voor vrouwen die al eerder een kind gehad hebben een geboortecentrum of thuis. Aan alle vrouwen zonder medische indicatie moet worden verteld dat ze meer kans hebben op medische ingrepen, zoals een keizersnede, als ze kiezen voor een bevalling in het ziekenhuis.

Zorgverleners evalueren samen continue de verloskundige zorg om deze te verbeteren. Zij hebben daarbij behoefte aan degelijk onderzoek. Het selectief en onjuist gebruik van onderzoeksgegevens ondermijnt de samenwerking in de verloskunde die de onderzoekers voor ogen staat.