Thea Schoonhoven (1940-2019) had genoeg aan haar mytylkinderen

Met anderen bezig zijn stemde haar gelukkig. Ontvangen vond ze lastiger. Dat merkten haar vrouw, vrienden en familie vooral de laatste maanden. Vanaf het moment dat ze hoorde dat ze ongeneeslijk ziek was, liet ze alles uit haar handen vallen. Ze sloot zich af en sprak er niet over: haar angst en verdriet kon ze moeilijk delen. Nu ze niet wist waar ze aan toe was, verloor ze haar standvastigheid en daadkracht.

Ze had dat op kleine schaal al eens eerder meegemaakt, toen ze als twintiger naar haar favoriete eiland Ibiza vloog en er flinke turbulentie ontstond onderweg. Ze kon niemand vasthouden en werd zo angstig dat ze in zichzelf begon te zingen. Ze besloot nooit meer te vliegen.

Theodora Everdina Schoonhoven werd in 1940 geboren als oudste dochter van Aart Schoonhoven en Riek Harselaar. Na haar kwamen nog twee zussen en twee broers. Met haar moeder, die hoedenmaakster en naaister was, kon ze lezen en schrijven. Beiden waren erg creatief, empatisch en sociaal. Hun huis stond open voor alles en iedereen. De relatie met haar vader was minder hecht, hij had vooral gehoopt op een zoon, iets dat zij liever niet had geweten. Thea trok veel op met de volwassen vrouwen in haar omgeving: haar moeder en haar twee oma's, vooral met oma 'boven', die bij hen in huis woonde, had ze een klik. Zij nam haar kleindochter graag mee naar de Hema voor een kindercomplet: een bordje vol lekkernijen. Thea snapte volledig dat oma de helft van de snoepjes in haar zak liet glijden voor de kleintjes thuis.

Eerste vrouwelijke palfrenier

Thea werd beschermd opgevoed, ze groeide op in een groot Utrechts grachtenpand vanwaaruit haar vader een bekende stalhouderij bestierde, hij reed onder andere notabelen rond in koetsen en later in taxi's. Thea groeide op tussen de paarden, ze hielp met het uitmesten van de stallen en het voeren van de paarden, maar van rijden was geen sprake. Dat leerde ze pas toen ze 23 was en zelf de lessen kon betalen. Ze was er goed in. Het was een hele belevenis toen zij als eerste vrouwelijke palfrenier (koetsier) in Utrecht in de krant kwam. Toen kreeg ze wel alle aandacht van haar vader - iets wat Thea als jong meisje had gemist.

Toen haar moeder ernstig ziek werd, nam ze de verzorging op zich en stoorde zich aan de houding van haar vader, die kort na het overlijden van haar moeder hertrouwde. Later zei ze daarover: "Na mijn moeders dood raakte ik mijn onbevangenheid kwijt". Maar ze droeg haar moeders levensmotto altijd met zich mee: 'Zoals je doet in je gangen, zo word je ontvangen'.

Thea had op de mulo wel vriendjes, maar ontdekte aan het einde van haar tienertijd dat ze op meisjes viel. Tijdens een schoolkamp op de huishoudschool - de mulo was tot groot verdriet niet gelukt - kroop ze op een avond bij de muziekjuf onder de dekens om zich te warmen. Dat ontwaakte bij haar de liefde voor vrouwen. De jaren erna genoot ze wel een enkele relatie, maar van houden van was geen sprake. Tot ze in 1972 onderwijzeres Riet IJsseldijk ontmoette, die kort daarvoor ook op de mytylschool in Utrecht kwam te werken.

Aanvankelijk hadden ze een hekel aan elkaar, maar toen ze samen in een feestcommissie zaten en Riet eens bleef logeren bij Thea, ontstond hun liefdesrelatie. Het stel ging twee jaar later samenwonen. Het was nog niet de tijd dat lesbische stellen hun kinderwens konden realiseren, iets wat Riet wel heeft gemist, maar Thea had genoeg aan haar mytylkinderen. Ze bood hen altijd een luisterend oor en werd door jong en oud de 'mytylmoeder' genoemd. Thea ontwikkelde zich in haar carrière van kinderverzorgster tot hoofd van de verzorging en de huishoudelijke dienst. Ze was een ster in organiseren en kon als geen ander orde aanbrengen. Toen er meer medische taken werden verlangd, schoolde ze zich bij. Ook haalde ze eind jaren zeventig alsnog haar mulo-diploma in de avonduren, dat was een diepe wens van haar.

Jarenlang had ze een stevige vinger in de pap op school, maar toen ze tegen de zestig liep kon ze alle vernieuwingen in het onderwijs als leidinggevende niet meer bijbenen. Ze verlangde terug naar de basis: kinderen verzorgen. Dat deed ze tot haar pensioen in 2001. Ze hadden toen net een uitbouw aan hun huis in Den Dolder gebouwd waar Thea lekker aan de slag kon met haar vele hobby's: trekzak spelen, iconen schilderen en vooral poppenhuizen maken. Met haar grote handen kon ze urenlang priegelen aan miniatuurpopjes en meubeltjes - allerhande tweedehands materiaal toverde ze om tot mini-kunstwerken.

Thea stond klaar

Voordat ze daarmee aan de slag kon, verzorgde ze eerst maandenlang haar ongeneeslijk zieke nicht Mary die ze in huis nam. Als iemand zorg nodig had, stond Thea klaar. Zo was ze jarenlang actief voor hospice Demeter, de Voedselbank, de Caritas van de Onze Lieve Vrouwe Kerk in De Bilt en als buddy voor aidspatiënten. Ook vrolijkte ze de levens van enkele ouderen op met een wekelijks bezoek.

Dat liefdadigheidswerk bracht haar veel voldoening. Maar op sommige momenten raakte ze er juist diep door teleurgesteld. Zoals toen ze bij een Marokkaanse vrouw, die ze lang had begeleid, op een dag haar zoontje bloedend in zijn bed aantrof na een mislukte besnijdenis. Thea twijfelde geen minuut, ze reed het knulletje naar het ziekenhuis en klaagde de beunhaas aan. Dat kwam haar duur te staan. Hoewel ze het leven van de peuter had gered, werd ze uitgescholden en de deur gewezen. Dat krenkte haar enorm.

Thea was serieus, maar ook een levensgenieter. Ze dronk graag een 'koetsiertje' of een jonge jenever, en de vele knutselmiddagen met vriendinnen eindigden altijd met een door Riet klaargemaakt hapje en de nodige wijntjes. Een andere liefhebberij was reizen. Jaar in jaar uit bezochten ze Ibiza, waar haar oom Frits woonde, op wie ze erg gesteld was. Ze genoot intens van zijn luxe villa met zwembad en de feesten die haar flamboyante oom gaf. Hoewel Thea niet zo'n avonturierster was, liet ze op dat eiland de controle wat los.

Maar de meer avontuurlijk ingestelde Riet had inmiddels genoeg van Ibiza en wilde graag eens wat anders, maar dan moest Thea het vliegtuig in. Ze snapte dat het ernst was en begon aan een cursus tegen vliegangst. Dat lukte en zo reisden ze samen naar Indonesië, China en Thailand. Altijd maakte ze veel persoonlijk contact en stuurde nadien geregeld geld naar de mensen die ze in haar hart had gesloten.

De relatie tussen de twee vrouwen was zonnig, ze vulden elkaar goed aan. Riet was de durfal, Thea de behoedzame. Ze hadden ieder hun eigen activiteiten, dat werkte goed. Ruziemaken kon Thea niet. Toen er eens in haar familie onenigheid ontstond, had zij daar zo'n last van dat ze het snel weer goedmaakte met iedereen. Nadat het homohuwelijk werd ingevoerd wilden de twee vriendinnen graag trouwen. In een bomvolle kerk, allebei gehuld in een zijden pak, gaven ze elkaar in 2001 het ja-woord. Riet in dieprood, Thea in haar lievelingskleur koraalblauw. En natuurlijk had Riet geregeld dat het echtpaar werd opgehaald met een paardenkoets - volgens de traditie van Thea's familie.

Thea schreef in 2015 een boek over haar levensloop, waarin ze de hoop uitsprak nog jaren van Riet en hun leven te kunnen genieten. Vorig jaar maart hoorde Thea echter dat ze kanker had. De sterke Thea veranderde op slag in een kwetsbare vrouw. Bij de vele bezoekjes en gesprekken met haar geliefden was de teleurstelling over wat haar overkwam voelbaar. Veel emotie liet ze niet zien, wel haar boosheid. "Altijd heb ik voor anderen gezorgd en nu heb ik het zelf", zei ze alsmaar.

Theodora Everdina Schoonhoven werd geboren in Utrecht op 5 oktober 1940 en overleed op 17 januari 2019 in Utrecht.

Trouw beschrijft het leven van onlangs overleden heel gewone of bekende mensen. Heeft u zelf een tip voor Naschrift? Mail ons via naschrift@trouw.nl. Lees meer naschriften op trouw.nl/naschrift.