Terugverlangen naar de kogel

apeldoorn – Zes pogingen kreeg Rutger Smith gisteren in Apeldoorn, in de Omnisporthal. Eerste stoot: 19,84 meter. Na tweeënhalf jaar is zijn eerste poging meteen goed voor een EK-kwalificatie. De limiet was 19,60. Na de wedstrijd nam hij de kampioensmedaille in ontvangst alsmede een ticket voor de Thalys naar Parijs.

Noem het gerust hunkeren. Zo sterk was het verlangen van Rutger Smith om weer de kogel te stoten. „Dat moment dat ik weer de ring in loop, dat ik mijn eerste wedstrijdstoot doe na al die tijd, daar heb ik zo naar uitgekeken.” Het was een bevrijdende verzuchting. Zo groot was de hunkering dat de 7,26 kilogram zware kogel in zijn hand bijna licht leek. „De kogel vliegt weer”, meldde hij vorige maand vanuit zijn Zuid-Afrikaanse trainingskamp, maar nu kon iedereen het zien en ging de vlucht van de kogel gepaard met gezonde wedstrijdspanning. Die eerste worp, die bevrijding. Hoog geheven armen, opgelucht gezicht. „Ik was nerveus en geëmotioneerd.” Is alles weer zoals het was?

De kogel was door de kerk, al klinkt dat hier wat dubbelzinnig.

Tweede stoot: ongeldig door aantikken van de rand van de worpring.

Rugpijn hield hem tweeënhalf jaar uit de arena. Die pijn was voelbaar en dus duidelijk, de oorzaak niet. Een cortisonen-injectie, een röntgenbehandeling, veel rust, het wegbranden van zenuwen die bepaalde ruggewrichten beknelden, geen enkele poging verdreef de pijn definitief.

Uiteindelijk bleek de pijn vooral mentaal. Ontwrichting van zijn geestelijke balans steeg uit boven fysiek ongemak. Een bekneld gewricht kan bevrijd worden, zielenpijn blijft woekeren. Zijn vader was sinds twee jaar ongeneeslijk ziek.

Op 14 september 2010 overleed zijn vader, een dag later was de knagende pijn weg. „Pure stress is het geweest”, concludeert hij nu.

Derde stoot: ongeldig.

Net als bij de vorige (en ook de volgende) stoot maakte Smith de poging zelf ongeldig door de rand van de werpring aan te tikken. „Het gevoel was niet goed. Ik had ze op kunnen laten meten, maar het zat niet lekker. Dan tik ik ze liever af. Waarschijnlijk waren twee van de drie wel binnen de limiet, maar zeker was ik niet. Ach, misschien had ik het niet moeten doen, maar na drie stoten kakt de boel een beetje in. Dan voel je de last van wachten op je beurt. Ik stootte te constant. De uitschieter zat er niet bij.”

Vierde stoot: ook ongeldig.

Vorig jaar noemde deze krant Rutger Smith nog de beste Nederlandse atleet, terwijl hij geen enkele wedstrijd stootte. Noodgedwongen beperkte hij zich tot zijn tweede discipline: discuswerpen. „In de draaistand kwam er te veel druk op mijn onderrug. Bij discuswerpen is de belasting een stuk minder.”

Voor de atleet was de gedwongen stilstand een straf. Twaalf kilo spiermassa verloor hij in 2009. Inmiddels heeft hij die weer terug en weegt de bijna twee meter lange reus 134 kilo.

Vijfde stoot: 19,63 meter. Gezicht naar de tribune, opzwepend handgeklap opwekkend. Zijn roep naar de tribune: „Dit gaat ’m worden.” Volkomen zekerheid. Nadat hij voor de tweede maal de limiet haalt, is Smith nochtans niet tevreden. Hij maakt een wegwerpgebaar maar deze stoot laat hij staan.

De nationale titel is de eerste beloning op de terugweg. Vanaf 2000 heerste hij nationaal op dit nummer: negen achtereenvolgende titels getuigen daarvan.

Smith blijft gretig. Hij kent het succes en het smaakt altijd naar meer. Geen Nederlander stootte ooit verder dan de 20.89 die hij op het NK van 2008 op de borden zette.

Internationaal, in een veel zwaardere competitieve sfeer, was 2005 zijn topjaar en boekstaafde hij twee zilveren medailles: op het EK indoor en het WK outdoor.

Zesde stoot: 19,67 meter, het gaat alweer wennen.

Steeds heeft Smith zich de afgelopen jaren voorgehouden dat hij wilde terugkeren op het hoogste niveau: „Een beetje mee hobbelen wilde ik niet.” Dan nog liever maar helemaal stoppen. De strijd tussen die uitersten wilde hij niet door twijfel laten beslissen. Gisteren besliste zijn mentaliteit.

De uitdaging lag in de limiet voor het EK van begin maart. Hij miste, realiseerde hij zich, nog wat explosiviteit, maar met kracht en techniek zat het wel goed. „Ik voel me fitter dan ooit. Ik heb het gevoel dat er nog meer in zit.”

Op het naderende EK in Parijs dan ar? Hij waagt zich liever niet aan voorspellingen, maar toont niettemin een licht optimisme. „Er wordt Europees niet supergoed gestoten, zo rond de 20.91. Daar zit ik tegenaan. Wie weet?”