Te veel paniek over kleuters met iPads

Al ruim honderd jaar probeert de pedagogiek haar normatieve jas af te schudden. Dat dat niet altijd lukt, blijkt uit de moralistische bezwaren die nu klinken tegen de iPad in het onderwijs. Zo stelt orthopedagoog Sieneke Goorhuis ononwonden dat 'kleuters dommer worden van de iPad' (Opinie, 3 oktober). Gorhuis zet zich met name af tegen het gebruik van computers op school, die zij ziet als een 'riskant soort vernieuwing'.

Het lijkt wel alsof elk nieuw medium dit ritueel van afkeer en uiteindelijke verzoening moet doormaken. Toen ooit de eerste papyrusrollen de werkplaats verlieten stonden pedagogen waarschijnlijk in de rij om te waarschuwen voor de negatieve gevolgen van overmatig lezen. De start van Steve Jobsscholen lijkt te worden aangegrepen voor een nieuw offensief, nu tegen overmatig computergebruik in de klas.

Drogredenering
Het probleem is dat er helemaal geen sprake is van overmatig computergebruik. Een dergelijke bewering raakt kant noch wal en zal ook door geen enkele leerkracht worden onderschreven.

Sieneke Goorhuis beweert dat de inzet van het nieuwe onderwijs is dat de computer niet meer slechts leermiddel is - de computer zou tot doel verheven zijn. Dat is een drogredenering. Niemand in onderwijsland stelt de computer als doel. De computer is een middel om een doel te bereiken. Voor sommige doelen, zoals samenwerken onafhankelijk van tijd en plaats, zijn computers zelfs uitermate geschikt.

Tegenstanders van computers in het onderwijs halen graag de Duitse psychiater en mediadoemdenker Manfred Spitzer aan vanwege zijn vrees voor 'digitale dementie'. De computer zou volgens Spitzer niet aansluiten bij de natuurlijke hersenontwikkeling van kinderen. Argumenten uit de neurologie verlenen altijd een dankbare zweem van wetenschap aan een verder zwak argument. Dat kinderen door werken met de computer unieke ervaringen zouden mislopen, wordt er natuurlijk helemaal niet mee aangetoond.

Ook het argument dat een iPad voor kleuters te 'tweedimensionaal' zou zijn, gaat niet op. Kleuters hebben allerlei ervaringen nodig. Het werken op een computer sluit andere ervaringen niet uit. Integendeel: de computer kan juist de ervaringen die kleuters hebben verrijken. Daarbij is het een misverstand dat Steve Jobsscholen - waar de iPad centraal staat - kinderen beweging of spel zouden ontzeggen.

Verstoorde relatie
Een belangrijk punt in Goorhuis' betoog is dat computers 'te snel' zouden zijn voor jonge kinderen. Grotere nonsens lijkt nauwelijks mogelijk. De snelheid van de computer is afhankelijk van het programma dat op die computer draait. Wie wel eens een smartphone-app voor kleuters heeft gezien weet dat daar geen snelle beelden in hoeven voor te komen. Televisieprogramma's voor jonge kinderen zijn gewoonlijk ook op de doelgroep aangepast.

En dan is er nog de vrees dat veel computeren leidt tot verstoorde ouder-kindrelaties. Dat de computer in plaats komt van menselijk contact, is een uitgekauwd argument waar elke grond voor ontbreekt.

De huidige ontwikkelingen in het onderwijs vereisen een kritische maar ook een genuanceerde benadering. Als onderwijskundige ben ik voortdurend bezig met de vraag hoe we scholen en leerkrachten het best kunnen helpen bij het effectief inzetten van computers in de klas: ook bij jonge kinderen.

De fundamentele discussie is niet dan ook niet óf, maar hóe we het onderwijs vooruit helpen. Pedagogen die niet anders kunnen doen dan ageren tegen de boze computerwereld zetten zichzelf buitenspel in deze discussie.

undefined