Supersnelle tsunami raast over oppervlakte van de zon
Twee satellieten hebben vanuit verschillende posities een krachtige tsunami van heet gas waargenomen vlak boven het oppervlak van de zon. Deze zonnetsunami ontstond door een coronale massa-ejectie - een stroom van geladen deeltjes.
Dat schrijven astronomen in het wetenschappelijke tijdschrift Solar Physics. De hete tsunamigolf ging met een snelheid van 400 kilometer per seconde over het zichtbare zonoppervlak en was meer dan een miljoen graden heet. Op de website van de BBC staat een video waarop de tsunami te zien in.
De tsunami werd gespot door de Hinode en de Solar Dynamics Observatory (SDO). De Hinode is een ruimtetelescoop van het Japanse ruimtevaartinstituut JAXA, deze doet sinds 2006 onderzoek naar de zon. NASA's SDO is een ruimtesonde die sinds 2010 om de zon draait.
Zonnetsunami's zijn vrij zeldzaam. Ze ontstaan door coronale explosies: grote bubbels die bestaan uit gas doordrenkt met magnetische veldlijnen. Deze explosies verlaten het zonneoppervlak binnen enkele uren.
De SDO kon het ultraviolette licht van de explosie vastleggen en aan de hand daarvan uitrekenen hoe heet en snel die was. Ondertussen stuurde de Hinode iedere 45 seconden een hoge-resolutie-kaart van de dichtheid van het zonoppervlak. Aan de hand van deze gegevens kon het onderzoeksteam de sterkte van het magnetische veld rondom de zon bepalen.
'Hierdoor weten we veel meer over het karakter van de zon en wat er in het heelal gebeurt', vertelt een van de onderzoekers aan BBC. De energie die vrijkomt bij een grote explosie kan invloed hebben op radioverbindingen en elektriciteitscentrales op aarde. 'Door de zonnetsunami's te bestuderen, kunnen we beter inschatten met welke kracht en snelheid een explosie de aarde nadert.'
