Succes lonkt voor dobberende opruimbrigade van Boyan Slat

Hij is een kind van zijn tijd, de uitvinder en ondernemer Boyan Slat (22) uit Delft. Een revolutionair project wereldkundig maken, dat doe je niet schriftelijk of in een kort statement. Te saai. Pak je moment, leerde hij van bedrijven als Tesla en Apple. Dus huurde Slat gisteravond een hippe, industriële hal in Utrecht af. Op dat ‘event’ deed hij zijn nieuwste bedrijfsplan uit de doeken. Lekker Amerikaans. Met flitsende lichten, muziek en ‘foodtrucks’.

Alles draaide om zijn bekendmaking, op het grote podium. De boodschap: de ‘plastic soup’, de drijvende afvalberg in de oceaan, kan sneller en goedkoper opgeruimd worden dan gedacht. Zijn 65 man tellende bedrijf ‘The Ocean Cleanup’ begint ermee in 2018, in plaats van 2020. Een nieuwe aanpak maakt dat mogelijk.

De kern van Slats plan blijft wel hetzelfde. Een V-vormig, kilometers lang buizenstelsel in het water moet de troep naar één opruimlocatie leiden. Maar -de grootste onthulling gisteravond- dat buizenstelsel vastpluggen in de zeebodem hoeft niet meer. In plaats daarvan kiest Slat voor vier hangende gewichten, van pakweg een ton. Die moeten de dobberende opruimbrigade in het gareel houden. Maar een beetje drijven, dat mag de installatie wel. Want de stroming brengt hem, is het idee, naar de beste plek om afval in te sluiten.

Helft plastic in vijf jaar uit zee

De opruimmachine komt te liggen in de Stille Oceaan, ergens tussen Hawaii en Californië. Dat is één van de vijf plekken op de wereld waar plasticvervuiling zich door de zeestroming verzamelt. Met het flexibele systeem zou de helft van alle plastic snippers in vijf jaar tijd uit zee kunnen verdwijnen, in plaats van de tien jaar waar Slat eerder op rekende.

De nummer 14 in de Trouw Duurzame 100 bouwt al zes jaar aan zijn opruimbedrijf. Als 16-jarige kwam hij, na een duik in zee bij Griekenland, op het idee. Want door zijn duikbril zag hij meer plastic afval rondzwemmen dan vissen. Een jaar later had de knappe kop, die Lucht- en Ruimtevaarttechniek studeerde aan de TU Delft, zijn opruimplan uitgewerkt. “Met het opgeviste plastic kan je nieuwe producten maken”, zei Slat gisteren in Utrecht. Op zijn neus prijkte een zonnebril. “Yep, het frame is gemaakt van oceaanvuilnis.”

Is zijn plan haalbaar? Een klein proefproject in zee bij Scheveningen kwam eerder rond, dankzij een paar miljoen euro, opgebracht via crowdfunding. Maar afgelopen week kreeg uitvinder Slat een nog serieuzer bedrag toegekend. Een som van 21 miljoen euro. Als aanvulling op de 10 miljoen aan schenkingen die Slat al kreeg om zijn plan uit te voeren.

Gift

Onder meer de multinational DSM gaf geld. Net als steenrijke zakenlui, waaronder Marc Benioff en investeerder Peter Thiel. Niet als lening of uit rendementsbejag, maar als gift. De slimme bèta Slat weet mensen mee te krijgen met zijn droom van plasticvrije zeeën. In Amerika opent hij een kantoor voor het Hawaii-project. Als het water daar schoon is, is de Indische Oceaan aan de beurt.

Slats installatie bij Hawaii geldt nog steeds als proefproject, een stap vooruit naar het échte werk. Om uiteindelijk al het grove, dobberende materiaal uit zee te vissen, heeft hij grotere installaties nodig. Die vergen een investering van ‘enkele honderden miljoenen’.

Het leeuwendeel van het plastic in de oceanen bestaat op dit moment nog uit snippers die hij met zijn machine kan opvissen, beweert Slat. Maar haast is geboden, want die stukjes verteren in zee tot microplastics. En die minideeltjes zijn ongrijpbaar, maar wel degelijk schadelijk. Plankton eet microplastics, en zo belandt het vuil in de voedselketen. Vis eet plankton, dus plastics kan uiteindelijk mogelijk ook in de mensenmaag belanden. Nu al pakken Europese microplastics samen in het Noordpoolgebied, in het water van de Noordelijke IJszee.