'Stille nacht' past gewoon heel goed bij de donkere dagen

Kerst en zingen is een gelukkige combinatie. Waarom?

"Natuurlijk, er zijn gelovigen die uit overtuiging zingen, maar de meeste mensen vinden de liederen 'wel interessant'. 'Stille nacht' past bij de sfeer in de donkere dagen, bij het romantische van het jaargetijde. Niet voor niets zitten veel kerken op kerstavond nog behoorlijk vol. Mensen hebben behoefte om op gezette tijden saamhorigheid te ervaren, ook in tijden van individualisatie. Je hoeft dus niet per se kerkelijk te zijn om naar een kerstnachtdienst te gaan en liederen mee te zingen over de geboorte van Jezus."

Wat horen we eigenlijk als we naar die kerstliederen luisteren?

"De tekst, daar gaat het bij de meesten niet in de eerste plaats om. Mensen horen wat we in de muziekwetenschap 'sound' noemen. Dat is de totaalindruk van ritme, harmonie, melodie en tekst. Dit alles weegt mee bij het karakteriseren van muziek - of het nu kerstliederen zijn of wat anders. Je mag aannemen dat mensen weten waar het met Kerst over gaat, maar de finesses van de tekst ontgaat de meesten."

Hoe lang gaan Kerst en zingen al zo goed samen?

"De enorme zangcultuur met Kerst gaat helemaal terug tot de Middeleeuwen. Toen waren er naast de officiële Latijnse mis al tal van kerstliederen in de volkstaal in omloop. Het zingen was nauw verbonden met het opvoeren van een soort liturgisch toneel. De mensen kwamen naar de kerk om het kindje Jezus - soms zelfs een echte baby - te wiegen.

"Mede hierdoor is Kerst het populairste christelijke feest geworden. Die populariteit komt natuurlijk ook door het verhaal. Een kindje in de kribbe staat veel dichter bij de belevingswereld van de meesten dan bijvoorbeeld de wederopstanding van Christus met Pasen, laat staan de uitstorting van de Heilige Geest. Interessant, want in de kerk is Pasen van oudsher belangrijker dan Kerst."

Kerstliederen zijn christelijk. Heeft de secularisatie invloed op hun geliefdheid?

"De enorme kerstliedcultuur ebt in een tijd van ontkerkelijking na. Honderden jaren zang poets je niet zomaar in een of twee generaties weg. Ik zie wel wat veranderen. Thuis wordt er veel minder gezongen en op scholen ook. Dat zal hoogstwaarschijnlijk gevolgen hebben.

"En er is nog iets, ik zie het bij mijn kleinkinderen. Van de liederen die ze op school leren is nog maar een marginaal deel te scharen onder het traditionele kerstlied."

undefined