Steeds minder trans mannen laten hun baarmoeder verwijderen

Steeds minder trans mannen laten hun baarmoeder verwijderen, blijkt uit een eigen inventarisatie van de genderpoli van Amsterdam UMC . In 2014 – het jaar dat de nieuwe Transgenderwet in werking trad – onderging zo’n 80 procent van de trans mannen een baarmoederverwijdering. Van de mensen die in 2019 met hormoonbehandeling is begonnen, is dat nog 25 procent.

Er is nog geen wetenschappelijk bewijs voor, maar gynaecoloog van het genderteam Norah van Mello ziet wel een trend: meer trans mannen en non-binaire personen kiezen ervoor vruchtbaar te blijven na transitie. Ook om de optie om later kinderen te krijgen open te houden. Maar, benadrukt ze, daar is nog geen hard bewijs voor. Er is in Nederland door het gebrek aan geld nog geen onderzoek naar gedaan. Ook bestaan er weinig studies in het buitenland. Hoeveel trans mannen per jaar zwanger worden, wordt niet bijgehouden.

Excuses van de staat

Van 1985 tot 2014 gold er in Nederland een Transgenderwet waarin opgenomen was dat mensen die van geslacht wilden veranderen op hun paspoort, gesteriliseerd moesten zijn. In de praktijk lieten veel trans mannen daardoor hun baarmoeder verwijderen. Sinds 2014 hoeven transgender personen niet meer onvruchtbaar te zijn om hun geslacht aan te passen.

Zeven jaar nadat de wet was aangepast, maakte de staat haar excuses. De wet zou “levenskeuzes afgedwongen hebben die ieder mens vrij zou moeten kunnen maken, zoals de mogelijkheid kinderen te kunnen krijgen”. Iedereen die zo’n operatie heeft ondergaan, had recht op een schadevergoeding van vijfduizend euro.

Sindsdien is er veel veranderd. “We zien dat vanaf 2015 steeds meer trans mannen ervoor kiezen hun baarmoeder niet te verwijderen”, zegt Van Mello. “Toen lieten 100 van de 150 mensen die startten met hormonen hun baarmoeder verwijderen. In 2019 begonnen 260 mensen met hormonen. Daarvan ondergingen 65 een baarmoederverwijdering.”

Een baarmoederverwijdering is behoorlijk ingrijpend

De meest aanwijsbare reden voor de vermindering van deze operaties is vanzelfsprekend de aanpassing van de wet. Een baarmoederverwijdering is behoorlijk ingrijpend, legt de onderzoeker uit, dus veel trans mannen besluiten het niet te doen. Daarnaast denkt ze ook dat, nu het in het rijk van mogelijkheden ligt, sommigen langzaamaan beseffen wat dat voor hen kan betekenen: eventueel zwanger worden.

Dat komt volgens Van Mello ook door de zichtbaarheid van zwangere trans mannen. “In Nederland heb je bijvoorbeeld de documentaire Ryan is zwanger. Maar er zijn ook Amerikaanse en Britse voorbeelden.”

Binnen zes maanden weer een menstruatiecyclus

Dat betekent niet dat veel trans mannen ervoor kiezen om zelf een een kindje te krijgen. “We zien nu bij de genderpoli van het Amsterdam UMC per jaar zo’n twee of drie trans mannen die daadwerkelijk zwanger willen worden”, zegt Van Mello. Maar, voegt ze eraan toe, daar zijn geen harde cijfers over.

Daarbij ziet de genderpoli niet elke trans man die zwanger is of wil worden. “Sommigen zullen eerst zwanger worden, een kind krijgen, en zich daarna bij ons melden en beginnen aan hormonen.” Het aantal zou ook kunnen toenemen. “Misschien zijn veel trans mannen die besluiten om hun baarmoeder te houden nu nog te jong om een kind te krijgen.”

Mannen die zwanger willen worden wachten of stoppen tijdelijk met het gebruiken van testosteron. 80 procent van de transgender mannen die stopt met hormonen heeft binnen zes maanden weer een menstruatiecyclus. Sommigen van hen hebben misschien al een een penis gekregen, maar vaginaal bevallen moet mogelijk blijven.

Het is volgens Van Mello voor mannen niet altijd makkelijk om zwanger te zijn. “In onze hoofden is zwangerschap nog iets ultiem vrouwelijks. Daardoor kunnen mensen afwijzend reageren als ze een zwangere man zien. Dat kan pijnlijk zijn.”

Lees ook:

De man die een kind baarde zou een voorbeeld moeten zijn

Vrouw werd man, man wil kind – en laat zichzelf bevruchten. Dat is het verhaal van de documentaire ‘Seahorse: The dad who ­gave birth’ (KRO-NCRV).