Steeds meer kerkelijke organen moeten in actie komen

AMSTERDAM - De problemen die in de Amsterdamse Westerkerk zijn gerezen rond de omstreden voorgangster Fokkelien Oosterwijk en een deel van haar gemeente, lijken een nieuw bestuurlijk dieptepunt te hebben bereikt. Steeds meer organen van de Nederlandse Hervormde Kerk raken verstrikt in de wirwar van feiten en geruchten: en de oplossing moet steeds hogerop gezocht worden.

In een laatste ontwikkeling is de hervormde Provinciale kerkvergadering (Pkv) Noord-Holland “verbaasd” over het verzoek van de Centrale kerkenraad (Ckr) in Amsterdam om een oplossing te zoeken voor het slepende conflict in de Westerkerkgemeente. Dit zei J. Bruin, secretaris van de Pkv, gisteren in een reactie op het verzoek van de Ckr. Een functionaris van de Pkv is volgens Bruin immers al enige tijd bezig het overleg tussen de Centrale kerkenraad en de wijkkerkenraad van de Westerkerkgemeente op gang te brengen. Dat overleg is problematisch doordat de wijkkerkenraad zich als één man heeft opgesteld achter de dominee van de Westerkerk en de aanbevelingen van de Centrale kerkenraad niet loyaal wil opvolgen.

Volgens Bruin heeft deze bemiddeling wel resultaten: “Er zijn tot dusver stappen gezet die wij positief achten. Wat ons betreft is een verbetering van het klimaat nog steeds mogelijk. De problemen over het Pastoraal Centrum en de kosterij zijn inmiddels opgelost.”

De Pkv gaat vrijdag praten met de centrale kerkenraad en de wijkkerkenraad. Volgens Bruin is de Pkv niet toe aan het aanvragen van een landelijke visitatie - een paardenmiddel die de lichtpuntjes gemakkelijk kan doen doven.

Ook Albert van den Heuvel - oud-Vara- en oud-NOS-voorzitter - vindt het merkwaardig dat de centrale kerkenraad de hulp van de Provinciale kerkvergadering heeft ingeroepen. Van den Heuvel maakte als lid van de Westerkerkgemeente deel uit van de provinciale visitatiecommissie die een jaar geleden een onderzoeksrapport met aanbevelingen heeft opgesteld over de problemen in de Wester. Nu adviseert hij ds. S. de Jong die vanuit de Pkv de samenwerking tussen de centrale en de wijkkerkenraad begeleidt. Hij zegt: “De kwestie lag al bij de Pkv. De centrale kerkenraad is een koepelorganisatie die helemaal niet gaat over de wijkkerkenraad. De Pkv heeft na het rapport van de visitatiecommissie in overleg met de centrale kerkenraad een plan van aanpak opgesteld. Dat werkt heel aardig. Het aantal vrijwilligers is weer op peil. Het kerkbezoek is goed. Het probleem is dat het comité 'Red de Wester' zijn zin niet krijgt. Dat zint ze niet.” Dit comité, waarin zich ontevreden kerkgangers hebben georganiseerd, kwam vorige week met beschuldigingen aan het adres van ds. Oosterwijk en maakte de namen bekend van predikanten die niet meer in de Westerkerk willen werken. Onder hen bevond zich Oosterwijks populaire voorganger Nico ter Linden. (Ter Linden nam overigens op zijn beurt weer afstand van het comité.)

E. Mathies, lid van het dagelijks bestuur van de Centrale kerkenraad heeft een minder rooskleurig beeld van de situatie in de Wester dan Van den Heuvel. “De begeleider vanuit de Pkv, ds. S. de Jong, maakt één keer in de maand de balans op. Elke maand wordt weer een klein stapje gezet. Als zich dan weer een incident voordoet, zoals de persconferentie van het comité 'Red de Wester' vorige week, dan lopen we weer een heel eind achterop. Het tempo ligt veel te laag. Het lijkt wel een Echternach-processie.”

Mathies vindt dat de wijkkerkenraad niet open is tegenover de Centrale kerkenraad. “En in de Westerkerk komen nu mensen die er drie jaar geleden niet waren. Van degenen die zijn weggegaan uit de Wester krijgen wij tientallen brieven per maand.”

Mathies wil een gesprek tussen alle groeperingen die bij het conflict betrokken zijn. “Ook het comité 'Red de Wester', waartegen ik overigens wel bezwaren heb, moet daarbij aanwezig zijn. Er heerst nu een onwil om dat gesprek aan te gaan. Intussen duurt de ontevredenheid voort.”

Volgens Mathies moet de Provinciale kerkvergadering de leiding nemen bij de oplossing van de problemen in de Wester. Maar kan de Pkv nog iets anders doen dan een landelijke visitatie vragen aan de generale synode van de Nederlandse hervormde kerk? Mathies, die overigens voorzitter was van de commissie die Oosterwijk benoemde, vindt dat de Pkv dat inderdaad moet vragen aan de synode. Maar komt dat niet neer op een poging om ds. Oosterwijk eruit te werken? “Nee”, zegt Mathies, “Dat is absoluut niet de bedoeling. Maar als er een hoog iemand komt, heeft dat psychologisch een ander effect.”