Standbeeld zonder standpunt in Hoorn

Omstreeks 1620 werd op de Banda-eilanden nootmuskaat geleverd aan de Engelsen. Voor straf liet Jan Pieterszoon Coen, topmanager van de VOC, bijna de hele bevolking, 15.000 mannen, vrouwen en kinderen, uitmoorden. Een minderheid van zo'n 800 Bandanezen werd op Java gedumpt.

In Hoorn staat een omstreden standbeeld van de man. Het krijgt, zo besloot de gemeenteraad deze week, een nieuwe tekst. Dit opschrift noemt Hoornaar Coen allereerst 'vormgever van het succesvolle handelsimperium van de VOC in Azië'. 'Grondlegger van een eeuwenlang bezet wingewest' zou een verdedigbaar alternatief zijn geweest, maar de raad wilde iedere schijn van een 'moreel oordeel' vermijden.

Bloedeloos is de verwijzing naar de strafexpeditie: "Duizenden Bandanezen lieten hierbij het leven, de overlevenden werden naar Batavia gedeporteerd." Met het concluderende predicaat massamoordenaar wenste de raad het standbeeld kennelijk niet te vervuilen.

Een veroordeling van Coens criminele verleden laat hij vooral aan anderen over. De tekst gaat verder met: "Onomstreden is het standbeeld niet. Volgens critici verdient Coens gewelddadige handelspolitiek geen eerbetoon."

Van de raad krijgt hij het wel: met een standbeeld zonder standpunt. Niet bepaald een geste in zijn geest. Coen hield van klare taal. In een brief aan zijn bazen kwam hij er rond voor uit dat hij, om de VOC van een monopolie te verzekeren, 'alle onrechtvaardige, ja barbarische middelen bij de hand [zou] nemen'.

undefined