Stadsetiquette moet leven veraangenamen

Als mensen zich aan dit soort simpele regels hielden, zou het een stuk aangenamer worden op straat en in het openbaar vervoer. ,,Als je de buurman die al twaalf jaar tegenover je woont eindelijk eens groet en aanspreekt, neemt dat misschien ook vooroordelen weg.''

Een jaar geleden liet de Rotterdamse wethouder Herman Meijer (GroenLinks) een proefballonnetje op voor het introduceren van een 'stadsetiquette', waarin omgangsvormen voor stadsbewoners worden vastgelegd. De wethouder kwam erop, omdat hij zich allang ergerde aan het gebrek aan goede manieren.

Een jaar later heeft de wethouder een 'redelijk optimistisch gevoel' over de kans van slagen van zijn idee, zei hij gisteren bij de presentatie van het plan van aanpak voor het project 'stadsetiquette'. Op enkele plaatsen in de stad zijn inmiddels proefprojecten begonnen. Weliswaar gaat het nog maar om een paar straten, maar via buurthuizen, scholen en andere instellingen kunnen de projecten wellicht uitdijen over de rest van de stad.

Natuurlijk heeft Meijer ook lacherige reacties gekregen, in de trant van: 'Moeten we de soeplepel nu met de pink omhoog vasthouden?' Nee, hij wil geen onzinnige etiquetteregeltjes, maar 'doodgewone fatsoenlijke en menselijke omgangsvormen', die in kleinere gemeenten en dorpen vaak nog gemeengoed zijn, maar in grote steden steeds schaarser worden.

Een Sire-achtige campagne mag het evenmin worden, waarbij mensen voorgeschoteld krijgen hoe ze zich zouden moeten gedragen. ,,Essentieel is dat we geen regels willen opleggen. Die moeten de bewoners zelf met elkaar bepalen, al willen we hen daar wel bij ondersteunen.'' De psycholoog René Diekstra gaat het project leiden.

Dat het kan bewijzen de ervaringen in onder meer de Korenaardwarsstraat, waar bewoners de afspraak hebben dat hun kinderen 'savonds laat geen herrie meer maken op straat. Kinderen kunnen volgens Diekstra belangrijke 'dragers' worden van het project, omdat mensen al gauw geneigd zijn afspraken te maken als het over hun kroost gaat.

Dat er geen sancties zijn op overtreding van een regel, behalve dat de persoon in kwestie er op een 'respectvolle' manier op mag worden aangesproken, lijkt de zwakte van het project. Maar is volgens Diekstra en Meijer ook de kracht ervan. ,,Als er eenmaal voldoende kritische massa is in een buurt, laten mensen zich gemakkelijker corrigeren.''