SP

Buitenlandse zaken

Minister Harry van Bommel houdt Russen te vriend

Hij moet het beeld dat hij vloeiend Russisch spreekt nog wel eens corrigeren. 'Spasiba' kan hij zeggen, 'dankuwel', maar dat is dan ook echt alles. Op sociale media circuleert de mythe dat het SP-kader ooit werd opgeleid door de Russische geheime dienst. Van Bommels prima relatie met zijn Russische collega Lavrov geeft steeds nieuw voer aan dat even ongefundeerde als hardnekkige gerucht.

'Wat bespreekt Van Bommel met Lavrov?', kopte Nu.nl gisteren, alsof de ontmoeting in Moskou geheim was. Men vindt het nog altijd spannend, denkt hij, omdat zijn politiek nieuw is. Welk kabinet er na de Tweede Wereldoorlog ook zat, het buitenlands beleid was vrijwel altijd in lijn met dat van voorgaande kabinetten geweest. Maar met het aantreden van de SP-regering heeft Nederland radicaal de koers verlegd.

Nederland steunt geen 'vredesmissies' meer - voor Van Bommel was dat altijd al een eufemisme voor 'oorlogsmissies'. Geen onnodige wapenwedloop, geen 'Koude Oorlog 2.0', zoals van Bommel zegt. Zo is Nederland plots de grootste lastpost in de NAVO en de EU geworden. Nederland besteedt het minst van allen aan Defensie, terwijl Harry van Bommel er persoonlijk voor zorgde dat de EU-sancties tegen Rusland zijn afgeschaft.

"Wat hadden we eraan?", argumenteert hij. Sinds Oekraïne eieren voor zijn geld heeft gekozen en zich heeft aangesloten bij Ruslands Euraziatische Unie heeft Europa politiek en militair een zorg minder. "Ik wil alle kansen op de-escalatie met beide handen aangrijpen. De sancties treffen Nederlandse boeren en tuinders en de Russische economie. Niets is zo gevaarlijk als een land dat militair sterk is en economisch zwak'. Dat het de Navo-partners ergert dat hij regelmatig overlegt met Lavrov, neemt hij voor lief. In zijn lange politieke loopbaan is hij niet anders gewend.

Hij doet het nu al een jaar of zes zo, en afgezien van een enkele suggestieve kop op Nu.nl ziet Van Bommel dat zijn opvattingen steeds minder apart worden gevonden. Hij heeft ook nogal een positie verworven: binnen Europa heeft zijn goede verhouding met Rusland hem een belangrijke speler gemaakt. Dat levert Nederland regelmatig wat op: aandacht op zijn minst, maar inmiddels ook twee Europese Commissarissen - geen enkel ander land heeft dat.

Vanochtend duwde een voorlichter een opiniepeiling onder zijn neus. Van Bommel heeft even triomfantelijk gegrijnsd: zelfs het bedrijfsleven is tevreden met hem - de door de sancties getroffen bedrijven voorop, die klaagden al jaren dat die dwangmaatregelen averechts uitwerken. "De haviken in Europa en de Navo maken van alles een prestigekwestie", zegt Van Bommel vaak in interviews. "Ze blokkeren de autonome status voor het Russisch-sprekende deel van Estland alleen omdat het dan lijkt of Poetin gewonnen heeft."

Van Bommel denkt niet in termen van strijd, in winnen of verliezen. Voor hem telt vrede en ontspanning. Natuurlijk is veiligheid belangrijk, afschrikking is dat niet. Dus stopt Nederland minder geld in zijn leger maar meer in cybersecurity. Ook dat is Defensie, zegt Van Bommel graag, die het bedrijfsleven ook hierin op zijn hand heeft. Eerst verguisden ze hem, de Navo-partners, maar nu komen ze stuk voor stuk eens kijken. Volgende week komen de Duitsers, de week daarna de Belgen.

"Decennialang was het paradigma dat we Rusland tegemoet moeten treden met militaire kracht", zegt Van Bommel dan. "Het vindt zijn kiem in de jaren dertig. Toen was Europa onder-bewapend. De foute les daarvan is dat Europa nu over-bewapend moet zijn. Immoreel", zegt hij dan: "Het leidt alleen maar tot meer kans op een gewapend conflict."

Hij kijkt weer even naar de opiniepeiling. Het blijkt dat die opvatting vooral bij de jongere generaties snel terrein wint.

Onderwijs

The Van Dijk model vindt internationaal weerklank

Op internationale conferenties laat minister Jasper van Dijk graag showcases zien van de nieuwe Nederlandse werkelijkheid. Hoe in de zorg en het onderwijs managers en professionals weer naar elkaar toe gegroeid zijn. Hoe bescheiden salarissen niet alleen een meer bescheiden aantal managers opleverde, ook een meer bescheiden soort. Hoe bleek dat het voor die nieuwe managers weer aantrekkelijk is om ook in het primaire proces mee te doen; menig rector staat één of twee dagen voor de klas. Hoe de terugdringing van het aantal managers de professionals dwong om zichzelf te organiseren en zelfsturende teams in te richten. Met het verdwijnen van de managers, is volgens Van Dijk ook het rendementsdenken verdwenen. En zo kan Van Dijk eindeloos doorgaan met het opsommen van de voordelen van wat in Europa The Dutch model of The Van Dijk model is gaan heten.

Zijn voorganger, Jet Bussemaker, had het altijd over het 'studievoorschot' gehad. Kranten schreven 'leenstelsel'. Kamerlid was hij destijds. Van Dijk had het meteen een 'schuldenstelsel' gedoopt - omdat studenten moesten

lenen om te kunnen studeren. Nadat Jasper van Dijk minister van onderwijs was geworden had hij dat schuldenstelsel subiet afgeschaft. De beurs was terug - peperduur, maar op de begroting van Defensie was gelukkig een flink overschot dat kon worden overgeheveld.

Van Dijk vindt het belangrijk dat dit kabinet iets voor jongeren doet. Zo presenteert hij zichzelf ook: op zijn website zegt hij dat hij de minister is die het 'voor de rechten van jonge mensen' opneemt. Die 'jonge mensen de best mogelijke start wil geven'. Met zijn komst verdween de rekentoets uit het voortgezet onderwijs, de citotoets uit het basisonderwijs. Klassen werden kleiner en een vmbo-scholier kon na zijn examen zó door naar de havo. De onderwijsvakbonden waren lyrisch. "Het wordt weer vrolijk in de klas", zei de voorzitter van de Algemene Onderwijsbond.

Er was in die eerste dagen eigenlijk maar één probleem: vrolijkheid en Van Dijk, dat ging niet makkelijk samen. Als Kamerlid had hij twee onderscheidende kenmerken gehad: zijn nogal chagrijnige uitstraling en zijn altijd zwarte kleding. Het vergde zelfs enkele dramalessen, maar inmiddels heeft Van Dijk geleerd vrolijker te kijken.

Op zijn gezicht staat nu een permanente glimlach. Ook het zwart verdween - hij draagt nu hagelwitte overhemden - boordje open, mouwen opgestroopt. "Vorm en inhoud zijn één. Zijn beleid en zijn persoon zijn meer in lijn met elkaar", zei een actrice onlangs bij RTL Late Night.

Met die witte opgestroopte mouwen trok Van Dijk ook ten strijde tegen de managementsalarissen in het onderwijs. 'Een schande', noemde hij het, dat een 'personeelschef' - hij bedoelde een HR manager - evenveel verdiende als een universitair hoofddocent, een directeur marketing evenveel als een hoogleraar. Van Dijk verlaagde het hele loongebouw voor niet-wetenschappelijke functies. "Besturen is een vak", had de voorzitter van de vereniging van universiteiten gewaarschuwd. "Dit zal de kwaliteit van bestuur en management ernstig aantasten."

Maar nu, twee jaar later, hoor je daar niemand meer over. De woede die een paar jaar geleden nog door bestuurlijke Nederland had geraasd, lijkt verdwenen. Hij verzint het niet, Van Dijk haalt het uit een nieuw onderzoek van het SCP. Eigenlijk hoefde hij alleen naar de titel te kijken: 'De gelukkige Nederlander'.

Ondertussen in Gelderland

Gedeputeerde Gemmink rijdt op twee sporen

De dag dat Maurits Gemmink gedeputeerde werd, stond er een auto met chauffeur voor zijn huis in Ulft. Gemmink moest er heel hard om lachen. Nu hij eindelijk de kans had om het openbaar vervoer in Gelderland te verbeteren zou hij er zelf niet in gaan zitten? Nee, Gemmink ging lekker met de bus en de trein. Een uur langer inderdaad, maar dé manier om te zien waar hij het voor doet.

Welke provinciebestuurder had anders geweten dat reizigers op station Doetinchem geacht worden na acht uur 's avonds niet meer te hoeven plassen? Gemmink vond het dermate idioot dat hij ook dáár weer in lachen uitbarstte. 'U kunt de sleutel halen bij cafetaria Alexsander', stond er op het toilet, terwijl bezoek ook nog 50 cent kostte. Was Alexsander dicht of had hij geen kleingeld, dan zocht de reiziger het dus maar uit. Gemmink heeft er op dag twee een einde aan gemaakt - dat toilet is gewoon altijd open, zoals alle stationstoiletten in Gelderland dat nu zijn.

Maurits Gemmink heeft een fijne baan, vindt hij zelf. Dat komt doordat hij kan investeren. Het provinciebestuur heeft zichzelf toegestaan om de ruim 4 miljard die op de bank staat, te investeren in voorzieningen. Het is geld dat Gelderland verdiende met de verkoop van energiebedrijf Nuon aan het Zweedse Vattenfall. Geld van de Gelderse mensen, vindt de SP, dat terug moet naar de Gelderse mensen.

Dus wordt er op dit moment gewerkt aan een dubbel spoor tussen Didam en Arnhem en tussen Zutphen en Winterswijk. Er wordt gegraven in het buitengebied, omdat alle inwoners breedband internet zullen krijgen. Er verrijzen telefoonmasten in plaatsen als Beek en Halle, waar nog altijd amper bereik was. In trein en bus, trouwens gratis voor kinderen en ouderen, is prima internet.

Het is ook in zijn eigen belang, als fervent wandelaar. "Mijn vrouw en ik hebben elkaar leren kennen op de Vierdaagse in Nijmegen", vertelt Gemmink graag. "Maar sinds ik bestuurder ben, moeten ze me altijd kunnen bellen. Aan die eis kon ik niet voldoen als ik ging lopen in de Achterhoek." En met het internet in trein en bus kan hij onderweg net zo goed werken.

Gemmink spaart ook geld uit. Zoiets als de start van de Giro d'Italia komt er in zijn Gelderland niet meer in. "We geven graag geld uit voor sport. Maar liever aan buurvrouwen die samen gaan zwemmen of 's avonds een balletje trappen, dan aan een clubje proffietsers in een roze pakje."

undefined