Spektakel voor Jiddisch-heid

Ze werd vaak de Joodse Billy Graham genoemd. Net als de christelijke evangelist gebruikte ze een strakke regie tijdens massale bijeenkomsten om op te wekken tot een terugkeer naar traditionele godsdienstige waarden.

Esther Jungreis, die dinsdag op haar 80ste stierf in New York City, zette theatrale middelen in om de Torah te verbreiden en Joden te weerhouden van assimilatie, wat ze 'een spirituele holocaust' noemde. "We hebben een generatie die alle verwachtingen op alle gebieden heeft overtroffen", zei ze. "Maar wat betreft de Torah zijn wij, het volk van het boek, Joodse analfabeten."

Ze was geboren in Hongarije, waar haar vader de zoveelste rabbijn in de familie was. In 1944 werden ze in veewagens naar Duitse concentratiekampen vervoerd. Jungreis zat zes maanden in Bergen-Belsen, maar door omkoping van nazi's wist haar familie met honderden andere Hongaarse Joden te ontkomen naar Zwitserland.

In 1947 vestigde haar ouderlijk gezin zich in New York City, waar ze een kelderwoning betrokken. Ze kreeg een traditionele opvoeding en studeerde een tijdje in Israël. Na terugkeerde trouwde ze met een verre neef, een rabbijn. Ze kreeg plaatselijk aanzien door op lunchbijeenkomsten te spreken over de Torah. Haar talent werd ontdekt door het blad The Jewish Press, dat haar een wekelijkse column gaf. Dat hield ze 45 jaar vol, de laatste verscheen op 19 augustus. Ze schreef ook zelfhulpboeken, waarin de Torah de oplossing bood.

Haar beweging Hineni (Hebreeuws voor 'Hier ben ik', zoals Abraham in Genesis zegt) verspreidde zich sinds 1973 in heel de VS. Ze wilde zich niet uitspreken over orthodoxie en hervorming, want die woorden staan nergens in de Torah. Ze bepleitte een 'Jiddisch-heid'. Jungreis kreeg vier kinderen, van wie de beide zonen rabbijn werden.

undefined