Specialiseren of sluiten, dat is de keus

Maandag 14.15 uur. Het nieuws van het faillissement van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis is nog vers en Arie van der Hoek (84) uit Geervliet maakt zich er druk over. Hij wacht in het hal van het ziekenhuis op zijn vervoer naar huis, na een bezoek aan zijn vrouw die in het ziekenhuis belandde na een val.

Van der Hoek: "Ze viel vrijdag en is meteen opgenomen: been op twee plaatsen gebroken". Maar wat als de eerste hulp afdeling van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis, juist op dat tijdstip, gesloten zou zijn? Dan was zijn vrouw vast naar het Ikazia-ziekenhuis gegaan, in Rotterdam-Zuid, zegt Van der Hoek. "Dat is wel veel verder weg, zeker twintig kilometer." Nu is de reisafstand Geervliet-Spijkenisse zeven kilometer.

Toch zal Van der Hoek, net als de ruim 200.000 andere bewoners van Voorne-Putten, er rekening mee moeten houden dat verder reizen de toekomst wordt. En niet alleen voor de bezoekers van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis, maar voor veel meer Nederlanders. Het faillissement in Spijkenisse zorgde er alleen voor dat die toekomst op Voorne-Putten al is begonnen.

Sinds twee jaar is het beleid dat zorg niet meer zozeer lokaal wordt georganiseerd, maar vooral regionaal. En in sommige gevallen, bij zeer ingewikkelde zeldzame medische problemen, zelfs landelijk.

De vele kleinere ziekenhuizen die we nu kennen, hebben daarbij vooral toekomst als ze zich specialiseren. Wanneer ze zich bijvoorbeeld toeleggen op de basiszorg, precies wat de zorgverzekeraars en de drie omliggende ziekenhuizen die de boedel in Spijkenisse nu overnemen voor ogen hebben met het Ruwaard van Putten Ziekenhuis.

Uiteindelijk is 80 procent van alle medische zorg basiszorg. En voor echt hoogspecialistische kunsten moet je dan elders aankloppen, is de gedachte.

Zo'n beleid van 'spreiding en concentratie' is ingegeven door het besef dat ook in de wereld van de witte jassen oefening kunst baart. Dat je je dus beter kunt laten opereren door een arts die vijftig soortgelijke ingrepen per jaar verricht dan een arts die slechts twee of drie patiënten per kwartaal doet. Bovendien is zo veel geld te besparen, denken deskundigen. Een falende chirurg is kostbaar, want dat leidt tot heroperaties. Of tot blijvende klachten.

Spreiding en concentratie is ook mogelijk omdat de Nederlander verwend is met zoveel ziekenhuizen en medische klinieken. Ook in Europees perspectief staan we wat dat betreft eenzaam aan de top. Binnen een half uurtje autorijden heeft bijvoorbeeld 99 procent van de Nederlanders de keuze uit één of meerdere ziekenhuizen, 25 procent heeft zelfs in eenzelfde tijdsbestek de keuze uit tien of meer ziekenhuizen. Ook voor de bewoners van Voorne-Putten lijken de problemen te overzien - al is het natuurlijk altijd vervelend als bezoek afhaakt omdat het zover reizen is naar opa in het ziekenhuis. Daar staat tegenover dat de medische ingreep die opa ondergaat, waarschijnlijk wel van een hoger niveau is.

Deskundigen gaan er dan ook vanuit dat Nederland in de toekomst minder, maar wel beter gespecialiseerde en geoutilleerde ziekenhuizen telt. Zij fungeren als een spin in het web, met andere zorgverleners - gezondheidscentra, maar ook de basisziekenhuizen - eromheen. De kunst voor beleidsmakers, zorgverleners en zorgverzekeraars, is vooral om de komende jaren de zorg zo te organiseren dat er geen 'witte plekken' ontstaan, locaties waar de nodige zorg ontbreekt.

Meer ziekenhuizen staan op omvallen
Het Ruwaard van Puttenziekenhuis ging als eerste ziekenhuis in Nederland failliet. De overheid weigerde, anders dan vroeger, bij te springen. De vraag is: wie volgt?

Dat de overheid tekorten niet meer afdekt is een gevolg van de in 2006 geïntroduceerde marktwerking. Vooral kleine ziekenhuizen hebben het moeilijk met concurreren. Zij verliezen patiënten aan de meer gespecialiseerde grote instellingen. Acute financiële zorgen ontstaan vaak als er te veel is geïnvesteerd in nieuwbouw of als samenwerking geen optie is. Accountantsbureau BDO schat dat zo nog tien tot vijftien ziekenhuizen in de problemen zullen komen. Bovenaan dat lijstje staat nu het LangeLand Ziekenhuis in Zoetermeer. Vorig jaar december vooral in het nieuws omdat het nog maar de helft van de salarissen kon betalen - een acuut probleem dat in Spijkenisse uiteindelijk het faillissement inluidde. En nog steeds is de toekomst in Zoetermeer ongewis. Na een afgeketste redding door zorgondernemer Loek Winter, wordt nu gepraat met onder andere het Groene Hart Ziekenhuis uit Gouda. Te dure nieuwbouw is vooral een blok aan het been voor Orbis Medisch Centrum (Sittard-Geleen) en het Rode Kruis Ziekenhuis (Beverwijk). Dat laatste moet nog een voorschot van miljoenen aan zorgverzekeraar Achmea terugbetalen en boekte afgelopen jaren al een miljoenenverlies. Andere ziekenhuizen waarbij BDO vraagtekens zet zijn Bernhove (Oss/Uden) en Maasziekenhuis Pantein in Boxmeer.

undefined