SPD: deelname aan VN-acties mag

Partijvoorzitter Bjorn Engholm werd aan het slot van het congres alvast gevierd als de toekomstige bondskanselier. Voor hem verliep het tweedaagse congres uitzonderlijk succesvol. Wie aan zijn leiderschap nog twijfels had, heeft ze nu niet meer. Werd Engholms nieuwe asielregeling gisterochtend vroeg met een onverwacht grote meerderheid van negentig procent aangenomen, ook voor het tweede netelige thema - de Duitse rol in de internationale veiligheidsstructuur - was er na urenlange debatten een ruime meerderheid. Wel werd vastgelegd dat Duitse soldaten niet deel mogen nemen aan VN-operaties die een 'vrede brengend' karakter dragen. In de SPD-resolutie staat dat Duitse soldaten alleen onder VN-vlag mogen optreden, als de VN met instemming van alle conflictpartijen opereren. De Duitse deelname beperkt zich tot 'vrede bewarende' en humanitaire operaties, zoals bescherming van burgerbevolking, controleren van wapenstilstanden, toezicht op VN-embargo's en vrije verkiezingen. Duitse soldaten mogen met lichte bewapening ter zelfverdediging uitgerust worden.

Voorlopig blijft de Duitse rol nog beperkt. Staande het congres meldde SPD-defensiespecialist Karsten Voigt een fax te hebben ontvangen van FDP-minister van buitenlandse zaken Klaus Kinkel. De minister liet weten dat het Duitse marineschip in de Adriatische Zee niet mee zal doen aan de uitvoering van de laatste VN-resolutie voor het aanhouden en doorzoeken van schepen, maar wel in de buurt zal blijven. Voigt eiste daarop dat het schip naar Duitsland terugkeert om te vermijden dat het betrokken raakt bij een gewapend conflict.

Meer dan dertig sprekers hadden zich voor het soms emotionele veiligheidsdebat gemeld. Helena Wieczorek-Zeul, lid van het SPD-partijbestuur, waarschuwde ervoor Duitse soldaten te misbruiken voor interventiemachten. "We kunnen geen vrede afdwingen met de middelen van een oorlog." Anderen wezen op de hartverscheurende taferelen in het voormalige Joegoslavie. Ingrid Matthaus-Maier, plaatsvervangend partijvoorzitster, achtte het een sociaal-democratische taak om in te grijpen: "Ik ben nog steeds blij met het geweld dat de geallieerden hebben ingezet om in 1945 de concentratiekampen te bevrijden." Ook afgevaardigde Peter Glotz meende dat Duitsland niet langer alleen financieel aan de VN kan bijdragen: "De opvatting: 'wij betalen, jullie schieten en sterven' kunnen we in de internationale volkerengemeenschap niet langer volhouden."

Het besluit van het partijcongres om artikel 16 van de grondwet, over het asielrecht, aan te passen, heeft bij de regeringspartijen CDU/CSU en FDP tot uiteenlopende reacties geleid. FDPfractieleider Hermann-Otto Solms noemde de SPD-besluiten een goede basis voor onderhandelingen, maar CDU-minister van binnenlandse zaken Rudolf Seiters vindt de voorstellen niet ver genoeg gaan. Kritiek uitte hij op het idee dat asielaanvragers die in beroep gaan tegen een afwijzing, de procedure in Duitsland mogen afwachten. "En die procedure kan maanden duren."

Dat laatste is niet te bedoeling van de SPD. De sociaal-democraten dringen juist aan op versnelde procedures. Het afwijzingspercentage van asielzoekers (dit jaar oplopend naar een half miljoen) ligt hoger dan negentig. Spoedafhandelingen bestaan al sinds de zomer, maar de uitvoering laat op zich wachten. Op het congres klonk dan ook woedende kritiek aan het adres van minister Seiters, die volgens de SPD weigert meer personeel in te zetten. Bij de centrale aanmelding in Zirnsdorf wachten meer dan 450 000 asielaanvragen op afhandeling.