Spaans parlement stuurt het kabinet van premier Rajoy naar huis

Naast de onrust in Italië kan vandaag de val van de Spaanse regering de politieke crisis in Zuid-Europa compleet maken. Het parlement in Madrid stemde vanochtend over het naar huis sturen van de conservatieve minderheidsregering van premier Rajoy. Gisteren tekende zich al een meerderheid af om de stekker eruit te trekken.

De Baskisch Nationalistische Partij (PNV) zorgde donderdagmiddag voor een schokgolf in het Spaanse parlement doordat zij verrassend steun uitsprak voor de motie van wantrouwen tegen de premier die op tafel ligt.

De landelijke vertegenwoordiging van PDeCat - de partij van de afgezette Catalaanse regiopresident Carles Puigdemont - gaf met andere kleine partijen het laatste zetje voor een meerderheid van zo'n 180 van de 350 stemmen voor de motie.

Mariano Rajoy (63), een van de langst zittende premiers in Europa die bekendstaat als een behendige politieke overlever. Hij had de handdoek in de ring kunnen gooien en zo de eer aan zichzelf houden. Maar daar heeft hij niet voor gekozen.

Nu Rajoy inderdaad moet aftreden, wordt de sociaaldemocraat Pedro Sanchéz de nieuwe premier van Spanje. Zijn partij, de PSOE, diende vorige week de motie van wantrouwen in na veroordelingen in de langslepende corruptiezaak Gürtel. De rechter deelde daarbij fikse straffen uit aan zakenmannen en politici, onder wie de voormalig penningmeester van Rajoys conservatieve Volkspartij, met wie de premier nauw samenwerkte.

De al jaren door corruptieschandalen geplaagde Volkspartij werd door de uitspraak direct aangeschoten wild voor de oppositie. Rajoy vindt echter dat zijn regering geen blaam treft voor fouten uit het verleden. Bovendien heeft Sanchéz volgens de premier boter op het hoofd, omdat hij alleen maar uit zou zijn op het premierschap, terwijl zijn eigen partij ook worstelt met corruptiezaken.

Het activistische Podemos schaarde zich al eerder achter de motie van de PSOE. Maar het linkse blok had de nationalistische partijen nodig om een kleine meerderheid bij elkaar te harken. Want hoewel het liberale Ciudadanos, dat de regering Rajoy gedoogt, de druk de afgelopen dagen opvoerde, besloot de partij de motie toch niet te steunen.

De liberalen zien liever direct verkiezingen, om zelf een gooi te doen naar het premierschap, dan nu Sánchez in het zadel te helpen.

Lees verder na onderstaande afbeelding.

Sánchez heeft verzekerd dat hij wil fungeren als een soort tussenpremier en dat hij verkiezingen zal aankondigen. Maar wanneer hij dit zal doen, is onduidelijk. Een snelle stembusgang is niet aantrekkelijk voor hem. Zijn sociaal-democratische PSOE en het eveneens linkse Podemos staan er niet goed voor in de peilingen, terwijl Ciudadanos vanwege de harde opstelling in Catalonië nu virtueel vaak de grootste partij van Spanje is.

De Catalaanse invloed

De afscheidingspoging van Catalonië heeft een grote invloed op de crisis in de nationale politiek. De sociaal-democratische leider Sánchez is zelf voorstander van de Spaanse eenheid, maar zegt ook bruggen te willen bouwen met de nieuwe separatistische regioregering in Catalonië. Steun uit nationalistische hoek voor de motie van wantrouwen zou Sánchez in elk geval dwingen te schipperen.

Zo lijkt het erop dat de Catalaanse crisis zich na maanden van onrust in de regio nu ook in de landelijke Spaanse politiek wreekt: de nationalistische partijen die in het verleden vaak met de conservatieven samenwerkten, hebben Rajoy nu het laatste duwtje gegeven.

Lees ook: De Spaanse liberalen profiteren van het aanhoudende gebakkelei over Catalonië

De crisis rond Catalonië zet de landelijke machtsverhoudingen in Spanje op scherp. Albert Rivera, leider van de liberalen, is de lachende derde. Vanwege zijn harde lijn in Catalonië heeft hij de wind in de zeilen.

Nieuwe burgerbeweging wil zich losweken van Spanje én Catalonië

De Tabarnianen willen dat de grote Catalaanse steden Tarragona en Barcelona, waar fors tegen separatisme is gestemd, zich loswrikken van de rest van de Spaanse regio of de republiek Catalonië.