Sores verdwijnen in de kerk

Tesfay spartelt met zijn kleine ledematen, trekt een diepe frons in zijn voorhoofd, maar laat de waterdruppels zonder een kik te geven over zich heen vallen. Zijn doop, veertig dagen nadat hij is geboren, vormt het hoogtepunt van de orthodox-christelijke kerkdienst van Eritrese vluchtelingen in Tel Aviv. Die zijn met honderden tegelijk naar dit aftandse gebouw in een achterstandswijk in het zuiden van de kuststad gekomen.

De provisorische Heilige Maria-kerk biedt hen op de vrije zaterdag een spirituele uitlaatklep. Zondag begint de werkweek, met slechtbetaalde banen voorzien de Eritreeërs zich in hun levensonderhoud. "Onze kerk is het enige dat wij in Israël hebben. De erediensten verlichten onze stress", vertelt Mebrahtom Habte, secretaris van het kerkbestuur en in het dagelijks leven keukenhulp in een strandtent.

Op de muren achter hem hangen glimmende posters met Jezus en Maria. Rond het altaar is vitrage gedrapeerd waaraan kleurige lichtjes hangen die beurtelings aan- en uitgaan. Zes airco's op volle toeren jagen de geur van wierook door de ruimte die voorheen dienstdeed als nachtclub. Nu prevelt een voorganger de orthodox-christelijke liturgie.

Het is een ongewoon tafereel in Israël. Het land beschouwt de Eritrese vluchtelingen als een bedreiging voor de identiteit van de Joodse staat. De tienduizenden illegalen uit Eritrea, velen zijn hier al tien jaar, krijgen slechts een tijdelijke status. Uitzetten kan niet, dat zou een schending zijn van het VN-vluchtelingenverdrag dat Israël heeft ondertekend. In plaats daarvan stuurt de regering een deel van de 'ongewenste indringers' naar Holot, een open gevangenis in de Negev-woestijn.

Tijdens de mis verdwijnen de sores. Iedereen is op zijn paasbest gekleed. De vele kleine kinderen worden zoet gehouden met kinderfilms op mobieltjes. Een paar baby's liggen op de vloer tussen de gelovigen in, en er zijn peuters die wegdoezelen in een draagdoek op hun moeders rug.

Een mis tijdens de sabbat

De mis is al om vier uur 's ochtends begonnen. Dat heeft te maken met de Israëlische regelgeving, verklaart priester Teklzgi Bereketab Ruyssom, die de overige dagen als schoonmaker werkt. "Wij moeten hier om tien uur weg zijn." Ondanks de toestemming om tot die tijd bij elkaar te komen, zijn er Israëlische buurtbewoners die van tijd tot tijd de politie bellen, omdat zij menen dat de Eritrese christenen de rust verstoren tijdens de sabbat, de joodse rustdag.

De kerkgangers zoeken juist de stilte op, zegt de 37-jarige Tewelde Webremichael. Hij komt 'om Gods hulp vragen', want die 'kent de problemen die wij op onze schouders torsen'. Webremichael werkt voor een metaalbedrijf en moet zich de volgende dag melden bij de autoriteiten, in de hoop opnieuw in Israël te mogen blijven.

"Tegenwoordig moet ik om de veertien dagen terugkomen, met het risico dat ze me naar Holot sturen."

Wie niet opgesloten is en ook nog geen asiel gekregen heeft, mag wel werken. Veel Eritrese vrouwen werken als hulp in de huishouding. "Onze functies zeggen niets over onze talenten en capaciteiten", zegt priester Ruyssom.

De kinderen van Ruyssom zijn in Eritrea achtergebleven. Zijn echtgenote is naar Zweden gevlucht. Gezinshereniging komt niet voor in het woordenboek van de Israëliërs. Hoop is er altijd, zegt Ruyssom, en tot God bidden om steun is hoe dan ook belangrijk. "Dat doen wij niet alleen voor de 70 of 80 jaar in dit leven, maar ook voor het volgende leven."

Terugkeer naar Eritrea is geen optie. "Een van onze kerkleiders zit al drie jaar gevangen in Eritrea en een ander leeft in ballingschap in Zuid-Amerika", vertelt kerksecretaris Habte. De parochianen van de Heilige Maria-kerk staan vrijwel allemaal op de zwarte lijst in Eritrea, vertelt hij.

Iets verderop staat de Redder-van-de-Wereld-kerk, een eveneens aftands gebouw. De gelovigen die daarnaartoe gaan, zijn volgens Habte regeringsgezind in een vruchteloze poging bij terugkeer aan de 'goede' kant te staan. "Zij focussen zich niet op geloof maar op politiek."

undefined

grenshek

Van 2006 tot 2013 bereikten 45.000 Eritrese en ook Soedanese vluchtelingen Israël via de grens met Egypte. Inmiddels heeft Israël een grenshek geplaatst. Vrijwel niemand krijgt asiel en gaat in op het aanbod van de Israëlische regering: 3500 dollar plus een ticket voor een enkele reis naar Eritrea.

De grote stroom vluchtelingen uit het Oost-Afrikaanse land is het gevolg van het repressieve, dictatoriale regime dat volgens de VN de mensenrechten schendt. Dat is met name het geval binnen het Eritrese leger. De slechtbetaalde dienstplicht duurt minstens vier jaar. Daarna kan die overgaan in dwangarbeid voor onbepaalde tijd.

undefined