Kijken, horen, voelen, ruiken, proeven, intuïtie: onze zintuigen maken wie we zijn. Deze week: Tim Voors (50), die aan de top van zijn carrière als reclamemaker nieuwe uitdagingen zocht. Hij wandelt nu geregeld maanden achtereen in zijn eentje door de wildernis.
RUIKEN - Geur helpt te overleven in de wildernis
‘Onze zintuigen zijn compleet onderontwikkeld geraakt. Logisch: in onze maatschappij hebben we ze niet meer nodig om te overleven. Tijdens mijn wandeltochten door de wildernis zijn al mijn zintuigen weer langzaam ontwaakt. Voor mijn meest recente tocht, de Continental Divide Trail, liep ik vijf maanden lang, 5000 kilometer, van Canada naar Mexico. Dwars door ruig berggebied vol grizzlyberen, slangen, woeste rivieren en andere uitdagingen.
Het eerste zintuig dat dan meteen aangaat is je reuk: een belangrijk overlevingszintuig. Als ik ergens loop en ineens uitwerpselen ruik, moet ik meteen uitvogelen van welk dier die zijn en of dat dier gevaarlijk is. Je hebt nooit echt rust en bent altijd alert op onverwachte dingen. Dat is onderdeel van het avontuur.”
HOREN - Stilte maakt gevoelig
“Wanneer je door Nederland wandelt, hoor je nog steeds artificiële geluiden, er is altijd wel een weg in de buurt. Daardoor is er weinig noodzaak om je oren te spitsen. Maar in de natuur is je gehoor een belangrijk waarschuwingszintuig. Als je ligt te slapen en je hoort ineens voetstappen of geritsel om je tent, ben je acuut wakker. In dat opzicht heb ik mijn oren voortdurend nodig.
Ik heb mijn gehoor zelfs getraind. Doordat ik vaak dagen achtereen alleen in stilte loop, heb ik veel kunnen oefenen in geluiden herkennen en erop navigeren. Daardoor heb ik meer geleerd over de geluidssterkte van vogels en kan ik zelfs hun afstand bepalen.
Het nadeel van zo lang in relatieve rust en stilte verblijven, is dat mijn gevoeligheid voor geluid meer opspeelt. Ik functioneer steeds lastiger in de stad of als het in een kroeg lawaaiig is. Daardoor voel ik nog sterker dat intense verlangen naar de natuur vol rust en haar eigen ritmes.”
Tim Voors (1972, Zeist) is schrijver, ondernemer en langeafstandswandelaar. Hij werkt als interim creatief directeur en spreker voor multinationals als Heineken, Google, Samsung, Greenpeace en The North Face, voor wie hij internationale prijzen won als reclamemaker.
Hij was medeoprichter van Stichting Freeforce en bestuurslid van de Art Directors Club Nederland. Hij gaf ook enige jaren les aan de Kunstacademie van Breda en de School voor Journalistiek (Windesheim in Zwolle).
Sinds tien jaar maakt hij wandelingen door de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland, Japan en Europa. Zijn eerste boek Alleen over de Pacific Coast Trail is in diverse talen verschenen. Zijn boek Niet Alleen gaat over de Te Araroa-trail in Nieuw-Zeeland. Onlangs verscheen Noorderlichtlopers, dat hij schreef na zijn tocht door Lapland.
Hij woont met zijn vrouw en drie kinderen onder de rook van Amsterdam.
KIJKEN - Trek je niets aan van anderen
“Waarom ik deze lange trails loop, kan ik rationeel niet goed verklaren. Het gaat me niet eens om het lopen, eerder om het avontuur. Op mijn veertigste ben ik met deze extreme tochten begonnen als een soort positieve vlucht: ik had behoefte aan diversiteit in mijn leven. Ik werkte in de reclamewereld, had internationale prijzen gewonnen en verdiende goed. Ik was gearriveerd, zoals dat heet, maar haalde er geen voldoening meer uit. Mijn werk was een herhaalcyclus geworden.
Het klinkt vreemd, maar ik had echt behoefte aan angst. Aan iets groters dan ik. Tochten als de Camino naar Santiago kende ik al, maar ik verlangde naar andere ervaringen: zoals alleen in een tentje in een sneeuwstorm zitten of zeven dagen achtereen regen op mijn kop voelen. Mensen om mij heen vinden het soms vreemd dat ik al die onaangename dingen aanga. Ikzelf ook hoor, voor elke tocht twijfel ik weer. Toch ga ik. Alleen. En vooral dat aspect begrijpt men niet. Alleen wandelen wordt vaak als zinloos gezien.
Zeker in het begin voelde ik stevig de schuldvraag: mensen zagen me vooral als een slechte vader die maandenlang wegging. Het was te gevaarlijk, ik kon wel verliefd worden of doodgaan. Ik moest minimaal wachten tot mijn drie kinderen de deur uit zouden zijn. Overigens speelde die schuldvraag in mijn gezin helemaal niet. Toch voelde ik dat verwijt wel en liep ik er de eerste drie maanden van mijn trail mee rond.
Inmiddels denk ik dat al die zelfverzekerde alfamensen zich aangevallen voelen. Ik veranderde ineens de spelregels die we met elkaar hebben afgesproken, want met een gezin neem je hooguit een sabbatical om jezelf te zoeken, maar ik ging weg zonder reden. Dat trekken mensen niet.
Ik hoor mannen vaak zeggen: zo ben ik nu eenmaal, ik kan niet anders. Nou, zo iemand wil ik niet worden; volgens mij is dat de bron van cynisme. Ik wil mezelf juist oprekken. Gelukkig zijn mensen gewoontedieren, dus nu ik vaker trails loop, er boeken over schrijf en lezingen geef, vragen diezelfde mensen: wat is je volgende tocht? Nu ben ik ineens de avonturier.”
VOELEN (1) - Blijf verwonderd als een kind
“Ieder mens heeft verwachtingen, ik ook. Die drang zit heel diep. Daardoor raak je automatisch ook teleurgesteld, puur omdat je bepaalde beelden en ervaringen verwacht. Daarom heb ik voor mezelf spelregels opgesteld. Ik mag de eerste twee weken van een tocht alles vergelijken met eerdere ervaringen of verwachtingen. In die periode mag ik verbaasd zijn, onaangenaam verrast en teleurgesteld zijn.
Daarna is dat klaar en geef ik me over aan de nieuwe ervaring. Ik wil namelijk verwondering blijven voelen, dat is mijn voortdurende drijfveer. Voor mij is dat de vrijheid en de open blik die een twaalfjarige jongen heeft. Zelf groeide ik als kind op in het Engelse dorpje Forest Row, vlak bij de plek waar de boeken van Winnie de Poeh zijn geschreven, dus wandelden wij als familie naar de Poehboom of de Poehbrug. Heel zoet. Ik was echt een open, blije eikel die veel rende en buiten speelde. Altijd nieuwsgierig en in de trein stelde ik aan reizigers tientallen vragen.
Mijn leven was niet strategisch, er zat geen reden achter, het was vooral divers en afwisselend. Ik was onbevangen, actief en ondernemend. Ik had een krantenwijk, was caddie op de golfbaan, waste auto’s en organiseerde events. Op mijn zestiende had ik genoeg geld gespaard om in mijn eentje een maand naar Amerika te vliegen. Daar ben ik nog steeds trots op. Dat gewoon gaan, doen en je verwonderen, dat zoek ik.
Ik denk niet dat deze trails me in essentie hebben veranderd, ze hebben me juist teruggebracht naar die jongen van toen. Aan het einde van mijn laatste tocht barstte ik bijna uit elkaar van intens geluksgevoel. Ik voelde weer dat positieve enthousiasme van een jonge hond. Tegelijk weet ik ook dat het bijna onmogelijk is om dat gevoel vast te houden, dus trekt de volgende tocht alweer.”
VOELEN (2) - Fysieke stress overwinnen is geweldig
“Door de ene voet voor de andere te zetten zak je steeds meer in je lichaam en zit je minder in je hoofd. Dat gaat vanzelf omdat je pijn ervaart: je voelt je schouder, de bepakking schuurt, je krijgt hoe dan ook blaren. Daar zit nul inzicht in, dat is puur afzien. Je daagt jezelf en je lichaam uit, je rekt jezelf op: hoe ver kan ik gaan? Zeker omdat je maandenlang in fors tempo zo’n tien uur per dag loopt.
Zo ga je van mentale naar fysieke stress en die vind ik veel prettiger. In die onherbergzame gebieden kom je altijd wel een rivier tegen en omdat er geen bruggen zijn, moet je zelf ontdekken hoe je eroverheen komt. Soms betekent dat een uur stroomopwaarts lopen of juist een stuk teruggaan om er doorheen te waden. Ik hou van het oplossen van dat soort fysieke puzzels, waarbij het echt op jezelf aankomt. In de wildernis kun je niet even een expert of vriend om een second opinion vragen. Je staat er echt alleen voor.
De natuur doet niets expres en heeft geen agenda, maar is wel meedogenloos. Eén fout kan fataal zijn. En rivieren veroorzaken de meeste slachtoffers op dit soort tochten. Dat maakt je onzeker, maar als je al die moeilijke beslissingen hebt genomen en je hebt het gehaald – na af en toe een flinke huilbui – dan groeit je zelfvertrouwen. Je bent nog steeds geen held, maar je hebt het wel geflikt en kunt daarna zoveel meer aan.”
PROEVEN - Voor elke berg eerst een Snickers
“Als je door de Alpen wandelt, kun je altijd van het pad af gaan om eten te kopen of een cappuccino te drinken. Op de trails die ik loop, heb je niets en sjouw je voor een aantal dagen eten mee. Voor mij is voedsel puur functioneel en qua smaak kan ik gelukkig bijna alles hebben, want tijdens mijn tochten eet ik vrij vlak en smakeloos. Vaak aardappelpuree met tonijn. Of noodles voor de nodige zouten. En voor ik een berg opga neem ik altijd eerst een Snickers. Dat soort rituelen horen erbij. Net als een halve liter bier op de eerste avond van een tocht, liefst op een berg met uitzicht.”
INTUïTIE - Het grootste gevaar ben je zelf
“Grappig genoeg zijn trails een heel sociaal gebeuren, je komt onderweg veel bijzondere mensen tegen. Langeafstandswandelaars zijn vaak happy misfits zonder skills, die onvoorbereid op gympjes bergen overlopen. Het zijn geen succesmensen, eerder dromers, maar wel van het soort dat zijn dromen waarmaakt. Daar herken ik me in.
Tijdens mijn laatste tocht door Amerika liep ik een tijd op met een groep jonge mensen. Ik vond dat geweldig, voelde me weer jong. Maar daar schuilt ook een gevaar in. De verleiding is dan groot om onder sociale druk dingen te doen die gevaarlijk zijn voor mij als vijftiger. Zo zag ik al die fitte, jonge mannen van 21 de rivier oversteken, terwijl mijn intuïtie schreeuwde: doe het niet. De uitdaging is dan om echt bij mezelf te blijven. Het grootste gevaar op zo’n tocht ben je zelf. Niet de beren, slangen of rivieren.
Het ultieme, rauwe gevoel van ongecompromitteerde vrijheid, wat ook wel als egoïsme wordt betiteld, is dat je in een trailgroep altijd je eigen plan kunt trekken. Het is geen groepsreis. Dus als je geen zin hebt in iemand, dan vertrek je de volgende ochtend gewoon twee uur eerder. Zonder je af te melden. Zo heerlijk. Tja, dat kun je niet maken als je met je partner of een vriend gaat. Daarom is het zo bevrijdend om alleen te lopen. Je groeit zoveel meer door alleen te gaan. Gewoon doen!
Voor zo’n unieke wilderniservaring hoef je trouwens niet maanden naar Amerika te vertrekken, dat kan ook dichter bij huis. Een wandeltocht van twee weken door Lapland biedt ook alle ervaringen en uitdagingen van de wildernis en is makkelijker te regelen met het thuisfront. Het is dichtbij, niet al te duur en in Zweden kom je geen beren of slangen tegen, maar vooral rendieren. Op een bepaald punt moet je op deze Kungsleden-trail in je eentje een groot meer over roeien, dat zijn echt mooie belevenissen. Wedden dat na een uur wandelen al je zintuigen aan staan?”
