Sociale woningbouw ìn de blanke buurt

,,Wij vinden de bouw van spotgoedkope koopwoningen in de townships eigenlijk geen goede ontwikkeling. De oude apartheidssituatie wordt erdoor in stand gehouden, er is vaak een slechte infrastructuur en die wijken liggen veel te ver van scholen en werk'', zegt Arie Diephout die door Aedes (de vroegere Nationale Woningraad) is uitgeleend aan de Social Housing Foundation in Johannesburg. Betaalbare huurwoningen, beheerd door onafhankelijke woningbouwcoöperaties, zijn in zijn ogen veel beter. ,,Dichter bij de stad, liefst in de stad, plus een beleid om etnische groepen en mensen met verschillende beroepen en inkomens te mengen. Want integratie is hier hard nodig'', aldus Diephout wiens Stichting woningbouwverenigingen helpt bij het opzetten van de eerste bouwprojecten.

,,Het proces komt moeizaam tot stand'', aldus Diephout die het eerste project al zag mislukken doordat verschillende bewonersgroepen elkaar naar het leven stonden. Er zijn pas drie coöperaties daadwerkelijk aan het bouwen, maar ruim dertig andere zitten nog in het stadium tussen idee en uitvoering. Afgezien van de bewonersconflicten is de financiering een van de grootste problemen. Zuid-Afrikaanse banken willen niet investeren in sociale woningbouw, en de enige instantie die wel geld leent, vraagt 17 tot 18 procent rente. ,,Dat heeft grote consequenties voor de huurprijs, want de regering kan geen huursubsidie geven. Het gevolg is dat we niet kunnen bouwen voor de allerarmsten, de huren liggen vaak tussen de 600 en 800 rand (zo'n 200 tot 266 gulden, red). ''De geschiedenis van de huurboycots tijdens het apartheidsbewind speelt ook een rol in de terughoudendheid. ,,Die proberen we in de coöperaties te ondervangen door alleen te verhuren aan mensen met vast werk. Vaak wordt met hen afgesproken dat de huur rechtstreeks door de werkgever wordt overgemaakt.''

Het Nederlandse ministerie van Vrom heeft 2,5 miljoen gulden gereserveerd en het ministerie van ontwikkelingssamenwerking een half miljoen. Daarnaast hebben Aedes en woningbouwverenigingen mensen uitgezonden naar Zuid-Afrika. De hulp komt voort puur uit solidariteit van deze clubs die dikwijls betrokken waren bij de strijd tegen de apartheid, aldus Diephout. ,,Zij hebben er geen enkele baat bij, ze willen graag helpen dit immense huizenprobleem in Zuid-Afrika op te lossen. Wij in Nederland denken gewoon dat we met onze sociale woningbouw een goed model voor Zuid-Afrika hebben.''