Snavelkappen voorkomt erger, maar moet stoppen

Het is niet eenvoudig even een oplossing te vinden die het snavelkappen bij kippen overbodig maakt. Dat neemt niet weg dat die oplossing er wel dient te komen.

Bij de voortdurende discussie over het snavelkappen lijkt soms het inzicht in de aard van het probleem onduidelijk. Kippen hebben neiging naar afwijkingen te pikken. Een scheef zittende veer kan voldoende zijn om pikken uit te lokken. Zolang de dieren vrij op het erf rondliepen, was dit als regel geen ernstig probleem: het slachtoffer liep weg. En werd een kip toch ernstig beschadigd, dan verdween deze in de pot van de boer.

Dit veranderde toen de kippenhouderij grootschaliger werd, aanvankelijk bijvoorbeeld met zo'n 500 dieren in een schuur. Als dan zo'n kip pikken uitlokte, ging dit vaak door tot het dier aan zijn verwondingen bezweek. Toen de aantallen dieren steeds groter werden, nam het probleem in omvang toe en kon het verlies aan dieren ten gevolge van dit 'kannibalistisch' veren pikken tot zo'n 10 procent oplopen. Vandaar dat reeds vroeg naar oplossingen werd gezocht om het verenpikken tegen te gaan.

Het verwijderen van de punt van de hoornsnavel leek een geschikte oplossing. Het is zoiets als nagels knippen. Bij het kappen wordt de punt van de snavel met een gloeiend heet mes afgekapt. Door het mes te verhitten wordt bij het kappen de wond meteen dichtgeschroeid.

Het meest wordt dit gedaan bij jonge dieren zoals eendagskuikens. Waar men geen rekening mee hield was dat de snavel niet simpel een hoornstructuur is. De snavelpunt blijkt rijkelijk voorzien te zijn van zenuwen en zintuigen.

Vrije zenuwuiteinden verzorgen de pijn- en temperatuurzin. Andere zintuigen dienen voor tastzin en smaakzin. Tastzintuigen verdwijnen en lijken niet meer terug te komen. De zenuwen voor pijn en temperatuur blijven echter in stand en maken ook het kapgebied gevoelig.

Experimenten bij oudere dieren toont aan dat zich knobbeltjes vormen aan de afgesneden zenuwuiteinden, die oorzaak zijn van verhoogd pijngevoel. Ook zijn er aanwijzingen dat deze knobbeltjes de oorzaak zijn van fantoompijn, in dit geval pijn in een snavelpunt, die er niet meer is.

Onderzoek in Schotland wijst uit dat het kappen directe pijn veroorzaakt, maar wordt gevolgd door een periode van enkele uren tot een etmaal, waarin zich geen aanwijzingen voor pijn voordoen. Zo eet het dier normaal.

Daarna is er een periode waarin het dier niet wil eten en pikken, die wordt gevolgd door een periode van zes weken, waarin normaal pikgedrag geleidelijk terug komt, maar waarin ook het veren poetsen en dergelijke sterk verminderd is.

Deze en andere waarnemingen wijzen erop dat het dier een periode van verhoogde pijn doormaakt. Deze waarnemingen maken duidelijk dat snavelkappen, om het zachtjes uit te drukken een dieronvriendelijke handeling is. Dit is bij andere vogelsoorten zoals eenden, nog sterker het geval.

Maar hoe kom je eraf? Een oplossing zou misschien kunnen liggen in een verbeterde huisvesting. Hiernaar wordt in Nederland onderzoek gedaan. Waar het altijd om huisvesting van grote aantallen dieren gaat, is er bij onderzoekers huiver om het kappen achterwege te laten, dit vanwege het andere kwaad van kannibalistisch verenpikken.

Verder speelt mee dat veel van de bedrijven in de pluimveesector forse investeringen hebben moeten doen om de huidige voorzieningen tot stand te brengen. Veranderingen aan de hieraan te stellen eisen betekenen nieuwe investeringen.

Meer geld van de bank lenen betekent hogere kosten. Als je ei daardoor één cent duurder zou worden, betekent dit een verslechtering van je concurrentiepositie.

Het gaat hier om een grote bedrijfstak met een ingewikkelde structuur van broedbedrijven, fokbedrijven enzovoort. Het is te gemakkelijk om nu één maatregel tegen het snavelkappen door te douwen met veronachtzaming van de hieruit voortvloeiende problemen voor de bedrijfstak.

De sector moet echter laten zien dat ze samen met onderzoekers bezig zijn oplossingen te zoeken voor de samenhangende problemen. Nederland kan zich ook niet permitteren een dieronvriendelijke praktijk als het snavelkappen op de langere termijn in stand te houden.

undefined