'Smeltend Noordpoolijs gaat ons biljoenen kosten'

Tot nu toe zagen regeringen en grootindustriëlen de opwarming van de Noordpool de voorbije twintig jaar als een grote bonus: nieuwe gas- en olievelden zouden ontgonnen kunnen worden en de scheepvaart tussen Europa en Azië kan sneller en goedkoper verlopen.

Maar één enkele opstoot van methaangas uit de smeltende Arctische permafrost onder de Oost-Siberische Zee 'komt met een prijskaartje van 60 biljoen dollar', zo stellen onderzoekers die voor het eerst het effect op de wereldeconomie hebben berekend.

Catastrofaal
Zelfs de trage uitstoot van een veel kleiner deel van de enorme hoeveelheid methaan die onder de Noordpool en de Arctische wateren gevangen zit zou zorgen voor een catastrofale klimaatverandering en 'aanzienlijke' economische schade.

Geen zomerijs meer in 2020
Het Noordpoolijs, dat elk jaar goeddeels smelt en opnieuw bevriest, neemt met nooit eerder geziene snelheid af. Vorig jaar werd slechts 40 procent van de omvang uit de jaren 70 van de voorbije eeuw opgemeten. Omdat het ijs almaar dunner wordt, verwachten wetenschappers dat de Arctische zee tegen 2020 vrij zal zijn van zomerijs.

Overstromingen, voedselschaarste en epidemieën
De gevolgen van die opwarming zullen wereldwijd te voelen zijn. 'Het verdwijnen van zomerijs op de Noordpool zal de klimaatverandering in een stroomversnelling brengen', stelt Peter Wadhams van de universiteit van Cambridge. Wadham staat aan het hoofd van een groep oceaangeleerden en is één van de auteurs van het alarmerende rapport dat in het vakblad Nature verscheen.

'Het vrijkomen van deze massa methaangas zal zware gevolgen hebben op onze economie en samenleving. Vooral arme landen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika zullen te maken krijgen met extreem weer, overstromingen, mislukte oogsten en epidemieën', waarschuwt Wadham. De risico's van snel smeltend poolijs worden door economische organisaties enorm onderschat, meent hij. Totnogtoe werd enkel aan olielekken gedacht. Maar de economen missen het grotere plaatje, argumenteert Wadham.

'Onzichtbare tijdbom'
'Het Wereld Economisch Forum en het Internationaal Monetair Fonds zien het economisch gevaar van de veranderingen op de Noordpool niet. Ze zouden meer aandacht moeten besteden aan deze onzichtbare tijdbom. Eén enkele grote bel methaangas die vrijkomt kan de wereldeconomie maar liefst 60 biljoen dollar kosten', becijfert professor Gail Whiteman van de Rotterdam School of Management.

Noordelijke Zeeroute
Dit jaar zal een recordaantal schepen de Noordelijke Zeeroute nemen, door de Beringstraat tussen Siberië en Alaska. Die route is slechts enkele maanden per jaar met een ijsbreker te bevaren. De zeeweg maakt de afstand tussen Azië en Europa 35 procent korter en drukt de kosten met 40 procent.

Volgens de Russische autoriteiten hebben al 218 schepen uit onder meer Korea, China, Japan, Noorwegen en Duitsland toestemming gevraagd om de Noordelijke Zeeroute dit jaar te gebruiken. Vorig jaar legden 46 schepen de hele Noordelijke Zeeroute af, in 2011 waren dat er slechts vier. Zelfs middengrote vrachtschepen sparen via deze weg 10 tot 15 vaardagen en honderden tonnen brandstof uit op een trip van Noorwegen naar China.

Satellietgegevens van het Amerikaans instituut voor sneeuw en ijs tonen een versnelling van het smelten van Noordpoolijs. Tussen 1 en 15 juli smolt 130.000 vierkante kilometer poolijs, waarmee het record van vorig jaar wordt geëvenaard.