Column
Sleutelwoorden zijn nu: indammen en de rode lijnen trekken
Het is gewoon een nieuwe wereldoorlog, zei mijn Egyptische collega bij het zien van de grote Koerdendemonstratie in Den Haag. Volgens haar was die wereldoorlog begonnen in Afghanistan, vanwaar het antiwesterse djihadisme zich vervolgens over het Midden-Oosten en het noorden van Afrika verspreidde. En nu zijn we op het punt beland dat de conflicten uit die regio's in Europa worden uitgevochten.
De IS-demonstratie van afgelopen zomer in Den Haag was al een veeg teken, maar echt verontrustend zijn de recente rellen tussen Koerden en moslims in Hamburg. Voeg daarbij de aanhoudende spanningen tussen het Westen en Rusland over de kwestie Oekraïne, en haar vergelijking is zo gek nog niet.
Ondanks dat Rusland zijn troepen uit het grensgebied met Oekraïne terugtrekt, is de dreiging van escalatie niet geweken. Twee weken geleden hoorde ik een adviseur van president Poetin nog zeggen dat door de aanhoudende sancties Rusland kapot wordt gemaakt en dat daarom Rusland alleen nog maar militair kan antwoorden. Hij bleek er een voorstander van te zijn om dat snel te doen. Want Europa is nu nog verdeeld en zwak.
Confrontatiestrategie
Wat die Egyptische collega feitelijk zei is dat wij westerlingen het niet meer aankunnen. De dreiging is te groot, de vluchtelingenstromen zijn te omvangrijk, en de westerse bemoeienis met conflicten elders zorgt vaak voor nog meer ellende. De gekozen strategie van confrontatie met Rusland, IS en de extremisten in Mali zouden zich inderdaad wel eens tegen ons kunnen gaan keren.
De grote Pruisische militaire denker Von Clausewitz wist al dat doelstellingen en middelen in overeenstemming moeten zijn. De doelstellingen - Rusland uit Oekraïne en de Krim, de vernietiging van IS en de stabilisatie van Mali - zijn met de huidige militaire en economische middelen onhaalbaar.
Al eerder constateerde ik dat de sancties tegen Rusland op dood spoor zitten, het bombarderen van IS te weinig effect zal hebben, en escalatie van de strijd in Mali risicovol is. Maar tegelijkertijd kan het Westen niet zonder groot gezichtsverlies van de ingeslagen wegen afwijken.
Het is tijd voor een fundamentele discussie over hoe we met de chaos rond, en nu ook ín, Europa omgaan. Indamming en rode lijnen zijn de sleutelwoorden. Het is helaas onvermijdelijk dat het Westen zijn eigen veiligheid en belangen voorop stelt en minder door een humanitaire bril naar deze conflicten kijkt.
Indamming
Rode lijnen in het Midden-Oosten zijn olievelden, Jordanië en grote steden als Bagdad. Daar moet IS van af blijven. In Mali en andere delen van het noorden van Afrika komen we alleen militair in actie als onze belangen worden geschaad.
Voor Poetin geldt indamming: geen confrontatie meer, maar het laten aflopen van de sancties, en de simpele mededeling dat Europa minder afhankelijk van Russisch gas gaat worden. Dat treft energiestaat Rusland in het hart en maakt de crisis vooral Poetins probleem.
Het lijken allemaal simpele oplossingen, maar de geesten zijn er niet rijp voor. Want politiek en burger zitten nog vast in het oude stramien van een betweterig en oppermachtig Westen dat zich vooral om humaniteit wil bekommeren.
