'Singles denken dat God hen vergeten is'

Een paar jaar geleden had Aukelien van Abbema, toen nog single, een radio-interview. Opeens stelde de presentator een pijnlijke vraag: "Ben jij een happy single of een desperate single?" In plaats van te antwoorden, stelde ze een wedervraag: "Bent u gelukkig getrouwd of ongelukkig getrouwd?"

Psycholoog en relatietherapeut Aukelien van Abbema (35) vertelt de anekdote niet voor niets. Volgens haar is het een tekenend voorval. "Dit laat precies het probleem zien waar singles tegenaan lopen", meent ze. "Regelmatig worden singles gezien als losers, als mensen die nog niet compleet zijn en nog steeds zoeken naar het perfecte geluk dat een relatie zou bieden. Veel mensen denken dat singles zielig zijn en dat ze een uitzondering vormen."

Het aantal mannen en vrouwen dat alleen woont stijgt. Op dit moment zijn het er volgens het CBS bijna 3 miljoen. Dat kan lastig zijn als je in je eentje de woonlasten moet opbrengen en bij reizen een toeslag betaalt. Ben je een christelijke single, dan komt er nog een extra probleem bij: het huwelijk is onder veel christenen nog altijd de norm. Iets dat vooral alleenstaanden treft in kerkelijke gemeenschappen met traditionele opvattingen.

Om wat aan het stigma van singles te doen, publiceerde Van Abbema vijf jaar geleden het boek 'Single in de kerk'. Het werd zo'n succes, dat een jaar later het vervolg 'Zinvol daten' verscheen. De behoefte aan steun blijkt ook buiten Nederland groot onder alleenstaande christenen. Begin dit jaar werd haar werk in het Engels vertaald. Volgende maand vertrekt Van Abbema naar Engeland, waar ze cursussen gaat geven aan christelijke singles.

Tot vijf jaar geleden was Van Abbema zelf single. "Ik vond die periode behoorlijk pittig. Het leek mij veel fijner om een relatie te hebben, maar ik had geen idee hoe ik dat voor elkaar kon krijgen. In mijn kerk, de internationale kerk Crossroads in Amsterdam, was het single-zijn niet bespreekbaar. Ik dacht dat ik de enige sukkel binnen de kerk was die niet kon daten."

Waarom is het onder sommige christenen zo moeilijk om het over het single-zijn te hebben?

"In de kerk wordt het huwelijk als een fantastisch einddoel gezien. De Bijbel spreekt over een huwelijk tussen Jezus en zijn gemeente als de ultieme verbintenis. Het huwelijk tussen man en vrouw wordt als een aardse afspiegeling daarvan gezien. Veel kerkgangers zien het single bestaan als een soort voorstadium. Ze vinden dat singles nog niet compleet zijn. Singles hebben het gevoel dat zij niet voldoen aan het ideaalplaatje. Dat werkt een taboe in de hand."

In 2009 begon Van Abbema een cursus voor christelijke singles. Doel was hen te leren hoe zij kunnen daten. "In de meeste traditionele kerken rust een taboe op daten", zo legt ze uit. "Ik had geen idee of er animo zou zijn voor de cursus, maar binnen een uur had ik zestig inschrijvingen. Eigenlijk had ik plaats voor vijftien tot twintig cursisten, maar mensen stonden voor mijn tafeltje bijna te huilen dat ze ook mee wilden doen." In de afgelopen jaren hebben enkele tientallen kerkelijke gemeenten haar cursus overgenomen.

We zijn inmiddels acht jaar verder, vijf jaar geleden verscheen uw eerste boek. Is de positie van de christelijke single inmiddels veranderd?

"In de Randstad zijn christelijke singles geëmancipeerder dan vijf jaar geleden, maar of dat door mijn boeken komt weet ik niet. In de grote steden zijn meer singles dan daarbuiten, dus het onderwerp staat daar sowieso op de agenda. In de Biblebelt is nog steeds weinig aandacht voor christelijke singles. Daar wonen meer gezinnen, singles worden vaker over het hoofd gezien. Er heerst daar ook onwetendheid bij veel voorgangers. De meesten zijn jong getrouwd en hebben geen idee van de problemen die singles in de kerk ondervinden. Christelijke singles worden juist door mensen in de kerk soms de verkeerde kant opgestuurd."

Hoe dan?

"Soms krijgen jongeren te horen dat God hun wel een partner zal geven. Ze denken dat God ervoor zorgt dat de juiste persoon op een dag op de deurbel drukt. Daarom roepen ze elkaar op om vooral veel te bidden en te wachten. Maar je krijgt toch ook geen baan of huis doordat iemand plotseling met een goed aanbod op de stoep staat? Hierdoor denken mensen die geen partner krijgen dat God hen is vergeten."

Is het voor singles in de kerk anders dan daarbuiten?

"Dat zou het moeten zijn. Ik vind het belangrijk dat singles een goed netwerk hebben van mensen met wie zij kunnen bespreken hoe ze verder moeten. Als je een date hebt gehad, is het fijn als je daar met iemand anders over kunt praten. De kerk is al een gemeenschap, dus het zou mooi zijn als singles daarbinnen een netwerk opbouwen met mensen die hen steunen. Helaas is de realiteit anders. Singles verlaten de kerk sneller, omdat het gezin daar centraal staat. Vooral single mannen voelen zich soms niet meer thuis in de kerk. Het is voor hen vaak te sociaal, te gezellig. In de kerk doe je weinig stoere dingen. Wat heb je aan elke week een kindermoment als je zelf geen kinderen hebt, of aan alleen maar preken over het huwelijk als je single bent?"

• 'Alleen naar de kerk is moeilijk'

Mariëtte Mets (32) lid van de Protestantse Kerk in Krimpen aan den IJssel

"Regelmatig word ik uitgenodigd om na kerktijd koffie te komen drinken bij iemand. Soms doen mensen dat omdat ze me zielig vinden. Dat vind ik wel vervelend. Als ik een keer een avondje alleen thuis ben, kan ik mezelf prima vermaken. Ik heb nog geen relatie gehad, maar ik ben ook niet bewust op zoek. Ik kijk wat er op mijn pad komt. Natuurlijk vind ik het weleens moeilijk dat ik single ben, maar ik zie er ook de voordelen van in. Als ik een uitje wil plannen, hoef ik met niemand rekening te houden. Toch zijn er ook mindere momenten. Het moeilijkste aan single zijn, vind ik dat je alleen naar de kerk gaat of naar andere activiteiten. Ik ga nooit naar een gemeentedag, want dan heb je een programma voor kinderen en voor ouderen. Dan weet ik niet waar ik bij hoor. Moet ik nu meelopen met mijn leeftijdgenoten, die met hun kinderen naar het kinderprogramma gaan of meedoen met de activiteiten voor ouderen?"

• 'Ik voel me eenzaam met feestdagen'

Marloes Hoogkamer (33) gaat naar evangelische gemeente Jozua in Alblasserdam

"Soms kan ik een halve dag huilen, omdat ik nog nooit een relatie heb gehad. Toch vertrouw ik op God. Hij weet wat het beste is voor mij. Als het zijn plan is dat ik een relatie krijg, gebeurt dat op zijn tijd. Twee keer stond ik op het punt om een relatie te beginnen. Ik ervaar het achteraf ook als Gods zegen dat die relaties niets werden. Ik hoop dat God mij, net als Paulus, inzet tot opbouw van zijn gemeente in de tijd dat ik single ben.

Ik sta niet ingeschreven op een datingsite. Dat past niet bij mij, ik wil liever iemand in het echt tegenkomen. Vooral met feestdagen of als ik ziek ben, voel ik me eenzaam.

Met goede vrienden praat ik er weleens over wat het betekent om single te zijn. Zij hebben allemaal een relatie, dus of ze het echt begrijpen weet ik niet. In mijn kerk is veel aandacht voor getrouwden. Het gaat eigenlijk nooit over singles."

'God brengt mij de juiste partner'

Jonathan van der Rhee (23) bezoekt de hersteld hervormde kerk in Nieuw-Lekkerland

"Mijn familie vraagt weleens hoe het ervoor staat in de liefde, maar dat gaat op een leuke manier, hoor. Dan vragen ze of het niet eens tijd wordt voor een vriendin. Of mijn zus zegt dat ze een leuke meid voor mij heeft gezien.

Ik ben al jaren single, maar ik ben tevreden met mijn leven. Pas heb ik gebackpackt in Australië en Nieuw-Zeeland. Dat was een hele mooie ervaring. Als single heb je natuurlijk meer vrijheid om zoiets te doen dan wanneer je een relatie hebt. Aan de andere kant lijkt het mij ook fijn om samen met iemand te zijn.

Ik blijf maar gewoon om me heen kijken. God brengt uiteindelijk de juiste partner op mijn pad, daarvan ben ik overtuigd. Ik vertrouw op zijn leiding. In mijn kerk is weinig aandacht voor singles, maar het gaat ook niet altijd over het huwelijk, hoor. De persoonlijke relatie met God staat centraal in de kerk."