Taal
Sinds wanneer hebben we het over de Blokker en de Albert Heijn en de Dirk?
Als we boodschappen doen, zeggen we nu vaak dat we naar 'de Albert Heijn' of naar 'de Dirk' gaan en voor andere zaken gaan we naar 'de Blokker' of 'de Van der Valk'. Een lezer herinnert zich dat die bedrijfsnamen vroeger zonder 'de' gebezigd werden. Mensen gingen destijds dus naar Albert Heijn, Blokker of Van der Valk.
De historische krantendatabank Delpher biedt ondersteuning voor deze waarneming. Dat een winkel van Albert Heijn wordt aangeduid als 'de Albert Heijn', wordt pas rond 1980 gemeengoed. Voordien had men het meestal over 'de Albert Heijn winkel' of 'de Albert Heijn supermarkt' als men een filiaal bedoelde. Het bedrijf zelf noemde zich in de jaren zestig en zeventig trouwens steevast 'de Albert Heijn supermart'. Zonder k dus.
Voor andere ketens (V&D en C&A) geldt iets vergelijkbaars. Tot ver in de 20ste eeuw had men het over V&D (zonder lidwoord) óf over 'het V&D-warenhuis' dan wel 'de V&D-winkel'. Mogelijk zijn combinaties als 'de V&D' en 'de Albert Heijn' ontstaan als verkortingen van 'de V&D-winkel' en 'de Albert Heijn-supermark' en is daaruit de gewoonte voortgekomen om ook 'de' aan andere namen van ketens toe te voegen: de Blokker, de Gamma.
Een enkele keer wordt 'de' toegevoegd aan de naam van een zaak die níét tot een keten behoort. Zo schrijft Sjifra Herschberg in 'Uren met Karel van het Reve' (1991) dat Van het Reve een café dat eigenlijk Barrera heet 'om een of andere reden steevast met De Barrera' aanduidde. Misschien omdat hij het een uniek logement vond. Of anders was het wellicht juist een informele benaming.
Zelf een taalvraag stellen? Mail: tdb@taalbank.nl
