Shortlist Socrates Wisselbeker zonder politiek-filosofische titels
onderscheiding | De nominaties voor het beste filosofie-boek van 2016 zijn opvallend. Politiek engagement ontbreekt.
Vandaag is bekend geworden wie kans maken op de Socrates Wisselbeker voor het prikkelendste filosofieboek van 2016. Een van de gelukkigen, Ignaas Devisch, kreeg met 'Rusteloosheid' al eerder de prijs voor het Beste Spirituele Boek. De andere kanshebbers op de beker, die op 21 april wordt uitgereikt, zijn Eva Meijer, Henk Oosterling, Marjan Slob en Thijs Lijster.
Een diverse lijst, want terwijl Meijer (1980) met haar boek 'Dierentalen' net als filosoof doorbreekt, dankt de Rotterdamse doen-denker Henk Oosterling (1952) de nominatie aan zijn magnum opus 'Waar een wil is, is geen weg'. In dat boek slaat hij zowel een brug tussen oosters en westers denken, als tussen denken en doen. Zoals hij het in Trouw formuleerde: "Omdat alles samenhangt, kun je je steeds afvragen: ben ik deel van het probleem, of ben ik deel van de oplossing? Dat moet de filosofie ook doen. De filosofie moet uit haar ivoren toren komen en zich engageren, wil ze haar geloofwaardigheid herwinnen."
Wat die ivoren toren betreft. Het valt op dat niet een van de vele politiek-filosofische titels van vorig jaar de shortlist heeft gehaald. Noch Marli Huijers 'Achterblijven', noch de vloed aan titels over populisme en over democratie, zoals 'De zaak Pegida' en 'De januskop van de democratie', dingen mee.
Een opvallende keuze, al pleiten de genomineerde auteurs op hun manier wel degelijk voor engagement. In 'De grote vlucht inwaarts' bekritiseert Thijs Lijster de 'ikeaficatie' van de samenleving. En in 'Rusteloosheid' betoogt Ignaas Devisch dat rusteloosheid hoort bij de moderne mens.
De twee andere kanshebbers, Eva Meijer en Marjan Slob, pleiten in respectievelijk 'Dierentalen' en 'Hersenbeest' voor het doordenken van onze taligheid. Zo verleidt auteur en columniste Marjan Slob de lezer ertoe de populariteit van de 'wij zijn ons brein'-beweging kritisch te bekijken. Hersenwetenschappers lijken soms te vergeten dat ook zij talige wezens zijn, betoogt ze. En zo laat Eva Meijer in 'Dierentalen' zien dat dieren wel degelijk 'spreken', alleen anders dan wij gewend zijn. Dat betekent volgens deze filosofe dat sommige van hen rechten moeten krijgen, net als mensen.
Al met al een lijst die laat zien hoeveel urgente vragen er nog overblijven búiten de huidige zorgen over populisme, migratie en democratie.
undefined
