Shorlist Libris: is literatuur een wedstrijd?

Natuurlijk, er is ook nog zoiets als eergevoel en erkenning. Maar het zijn toch vooral spannende tijden voor iedereen die geld verdient met boeken, tot aan 8 mei. Dan zal namelijk tijdens het traditionele galadiner in het Amsterdamse Amstel Hotel bekend worden gemaakt wie de Libris Literatuurprijs 2017 heeft gewonnen.

Zes titels strijden nog om de prijs, die niet alleen economisch interessant is voor de winnende auteur (die 50.000 euro opstrijkt) maar vooral voor de boekenbranche.

Uitgeverijen hopen natuurlijk dat ‘hun’ auteur wint en de boekhandel duimt dat het boek wint met de ‘grootste verkooppotentie’. Sponsor Libris voorop, uiteraard.

Vandaag maakte de Libris-jury bekend dat het nog gaat tussen ‘Schuld’ van Walter van den Berg (uitgeverij Das Mag), ‘De tolk van Java’ van Alfred Birney (De Geus), ‘Moedervlekken’ van Arnon Grunberg (Lebowski), ‘Wil’ van Jeroen Olyslaegers (De Bezige Bij), ‘Zachte riten’ van Marja Pruis (Prometheus) en ‘Het smelt’ van Lize Spit (Das Mag).

De winnaar volgt Connie Palmen op, die vorig jaar won met ‘Jij zegt het’.

Das Mag

Wat valt Rob Schouten, literair criticus bij deze krant, op aan het eindlijstje van dit jaar? “Ten eerste de haast verplichte winnaar Arnon Grunberg, maar voor de rest valt me op dat de jury overwegend onbekendere schrijvers heeft gekozen, en twee boeken van de kleine uitgeverij Das Mag, een teken dat de jeugd aan het woord is. Misschien is het toch ook een teken dat de invloed van grote uitgeverijen wat aan het afnemen is.”

Dat alles en iedereen in de boekenbranche zich zo vol overgave stort op vooral de commerciële boekenprijzen, zoals de ECI (voorheen AKO) Literatuurprijs en dus deze Libristrofee, komt volgens Arie Storm doordat de boekensector het nog altijd moeilijk heeft. Storm, uitgesproken literair recensent bij Het Parool, vindt dat jammer en ook niet zo snugger: “Het effect van die prijzen is namelijk dat iedereen zich maar op een paar titels richt, waardoor de boekenbranche het nóg moeilijker krijgt, omdat alle andere boeken zo buiten beeld blijven.”

Storm misgunt niemand een literaire prijs, integendeel zelfs. “Maar ik ben al een tijdje geleden uitgekeken geraakt op het gedoe rondom literaire prijzen in Nederland. Zelf spreek ik liever van lectuurprijzen, want met literatuur heeft het niet meer zoveel te maken. Ik ben voor het minder aandacht besteden aan dat hele circus.”

Smaak

Het landschap van literaire prijzen biedt inderdaad uitzicht op een enorme berg onderscheidingen. Samen met Vlaanderen tellen de Nederlandstalige letteren ruim 80 literaire prijzen. Storm: “Dus blijkbaar werkt het ook nog, als aandachtstrekker voor een boek.”

Op Storm komen al die prijzen hoe langer hoe kolderieker over, domweg omdat er niet zoveel goede boeken verschijnen in een klein taalgebied als het onze: “Het moet een hele opgave zijn geweest om van de aanvankelijke longlist toe te werken naar deze shortlist met zes goede boeken – ík zie ze in elk geval niet.”

Nu blijft het uiteraard een kwestie van smaak, wat een goed of een slecht boek is, maar dat romans het tegen elkaar opnemen, als in een competitie, dat vindt Storm – zelf romanschrijver - misschien nog wel het vreemdste van het verschijnsel.

“Als ik een boek schrijf dan doe ik toch geen wedstrijdje met pakweg ­Jeroen Olyslaegers?

“Het idee van literaire prijzen is onnatuurlijk en wezensvreemd aan literatuur.”