Sesamstraat continu in beweging

Het hoera-kindje

Renée Menschaar (45) is de langstlopende Pino tot nu toe. ,,Ik heb twee keer het record gebroken. Ik ben nu tien jaar Pino en de Pino's van daarvoor haalden maximaal de vijf jaar. Ik ga er voorlopig ook nog niet mee stoppen, trouwens.''

Menschaar begon als de rechterhand van Tommie. Letterlijk. Toen Menschaar zeventien jaar geleden Bert Plagman tegenkwam in een kroeg, was deze op zoek naar iemand die de handjes van 'zijn' Tommie kon bedienen. Zes, zeven jaar speelden Menschaar en Plagman samen. Toen kwam er een vacature 'Pino'.

,,Ik had me eigenlijk nooit zo verdiept in Pino, ik was vooral gek op Tommie en Ieniemienie. Pas toen Leo Dijkgraaf aankondigde dat hij ging stoppen, bedacht ik dat het misschien wel iets voor mij zou zijn. In die maanden, als Leo er dan niet was, kroop ik in dat pak om te kijken hoe het was. Bert en Aart hebben me erg geholpen met het zoeken van een stem.''

,,Het was nog wel een kleine rel: een vrouwelijke Pino! Er werd geroepen dat we de naam moesten veranderen of een andere pop moesten gaan spelen. Onzin! Alleen ouders kunnen zich drukmaken om zoiets. Kinderen zijn er binnen twee dagen aan gewend.''

,,Er zijn nogal wat mensen die de neiging hebben zich met ons te bemoeien. Oh Amerika, dat CTW (het Amerikaanse moederbedrijf van Sesamstraat, red.)! Zij bemoeien zich overal mee. Aan de lopende band kritiek en suggesties. Je moet ze eens horen over het materiaal! Ik mag mijn benen niet buigen, ik moet zuinig zijn op mijn pak. Nou, dat doe ik dus niet. Ik moet me toch normaal kunnen bewegen?''

,,En toen Frank een keer met zijn billen bloot ging, wat in Nederland niks uitmaakt, hingen ze ook meteen aan de lijn. Vervelend, maar dat soort kritiek gaat dus het ene oor in en het andere oor uit. We zijn hier nu eenmaal anders dan in Amerika. Minder conservatief. En humoristischer.''

,,Heerlijk vind ik dat, die humor. Zoals in de afleveringen met prominente Nederlanders die we dit jaar gaan uitzenden. Geweldig! Na een dag opnames met André van Duin ging ik echt fluitend naar huis.''

,,Op die speciale momenten merk ik ook dat ik echt om die pop geef. Pino is een heerlijk naïef jongetje, maar heeft ook een pittige kant. Hij is typisch het jongste broertje, het hoera-kindje. Ik denk dat mijn jongste zusje, die tweeënhalf jaar jonger is dan ik, vaak model heeft gestaan voor mijn Pino.''

,,Het leuke aan Pino-spelen is dat ik niet door heb dat ik het zelf doe. Ik gooi me in de strijd en ik zie wel waar het schip strandt. Het enige dat me kan gebeuren is dat mijn monitor kapot is. In het Pino-pak zit een monitor en daarmee moet ik me redden. Het is het enige dat ik zie. Maar wel een schitterend pak, hè? Het is twee, drie jaar geleden nog helemaal veranderd. Met een kortere snavel en andere veren.''

,,Ik heb al heel wat beleefd met Pino. Mijn mooiste Pino-belevenis was vijf jaar geleden, met de special voor twintig jaar Sesamstraat. Voor die uitzending moest Pino op stelten. Ik heb toen iemand uit het circus gevist. Hij heeft die stelten gemaakt én erop gespeeld, want dat kon ik absoluut niet. Waanzinnige hoogtevrees. Dat was zo mooi. Iemand in mijn Pino-pak. En ik sprong daar wat omheen: Gaat het? Wil je thee?''

Snoepen kan weer

Catherine van Woerden (49). Klein en beweeglijk, rood krullend haar en die o zo herkenbare piepstem. Speelt inmiddels al 23 jaar Ieniemienie. Ze rolde via 'De Fabeltjeskrant' en 'De Bereboot' in het wereldje. ,,Geen ervaring, maar dat hoefde ook niet.''

In Ieniemienie, door Van Woerden liefkozend 'Ienie' genoemd, kon ze haar creativiteit en gevoel kwijt. Ienie evolueerde in het verleden van een verlegen tot een tamelijk pinnig typje. ,,Haar pre-pubertijd'', lacht Van Woerden, die blij is dat Ienie inmiddels weer iets genuanceerder uit de hoek mag komen.

,,Ik vind het heerlijk dat Ienie nog altijd groeit. Niet alleen haar karakter, maar ook andere dingen. Zo kregen we vorig jaar een nieuwe pop en die bleek beentjes te hebben. Dat biedt perspectieven. Het betekent dat Ieniemienie ineens meer kan.''

,,Zulke veranderingen gaan heel geleidelijk. Ongemerkt is Sesamstraat continu in beweging. Er was een tijd dat Sien alleen in over- alls liep en Frank met een breiwerkje zat. Of dat er in Sesamstraat helemaal niet gesnoept werd. En geruzied. Inmiddels kan dat weer. Toen was Sesamstraat veel braver, nu is het minder belerend, is er meer ruimte voor humor. Komt door de tijdgeest ja, maar ook doordat kinderen veel mondiger zijn geworden.''

,,Maar wat je ook niet moet vergeten, is dat de mens chter Ienie net zo goed verandert. Toen ik zelf kinderen kreeg, ben ik heel anders tegen die pop gaan aankijken. Ik heb veel van mijn kinderen geleerd en van ze gebruikt. De illusie bijvoorbeeld. Ik nam mijn kinderen voor de gezelligheid weleens mee naar de set. Daar zagen ze hoe de opnames in hun werk gaan. Maar als ze dan later thuis zaten, vergaten ze spontaan dat notabene hun eigen moeder achter die pop zat.''

,,Kinderen zijn heel makkelijk wat dat betreft. Die hebben een eindeloze fantasie. Als zij willen dat zo'n pop leeft, dan leeft ie ook. Er moeten daarom ook meer kinderen in Sesamstraat, vind ik. Maar dat schijnt problematisch te zijn. Inspectie of zo. Maar ik vind dat het hoort in een programma voor kinderen. Daarom vind ik het ook zo geweldig om op locatie te spelen.''

,,Hoe lang ik dit nog blijf doen? Zolang ik het leuk vind en zolang ik leuk word gevonden. En ja, ik moet ook wel een beetje lenig blijven, want we wringen ons in de vreemdste bochten om maar niet in beeld te komen. Misschien kom ik er inderdaad wel niet meer vanaf, van het Ieniemienie zijn. Ik ben nog altijd mateloos populair. Vooral bij meisjes. O ja, en bij nichten.''

Heerlijk naïef

Even aarzelt Bert Plagman (51). Dan: ,,Eigenlijk is Pino mijn favoriet. Die heb ik lang geleden ook nog een jaar gespeeld. Pino is helemaal blanco en heerlijk naïef. Waarom ik Tommie ben gaan doen? Simpel, Tommie stopte en er was geen nieuwe. Toen heb ik het maar overgenomen. Zo werken die dingen, hoor.''

Plagman memoreert met gemak de Tommie van 25 jaar geleden. ,,Een beest met een hoog stemmetje. Dat riep: 'Een hamertje, een hamertje.' Dat was voor mijn tijd. Toen ik 22 jaar geleden Tommie werd, kreeg ik een nieuwe pop, mocht het een nieuw karakter en een nieuwe stem geven.'' Zo ontstond een basis die volgens Plagman nog altijd overeind staat. ,,Tom is een dromer, een onderzoeker, een anarchist en niet altijd even slim. Afhankelijk van het item is Tommie een stoer jongetje of juist lekker meisjesachtig. Hij kan heel goed tutten en trutten.''

Voor Plagman met Tommie begon, had hij al acht jaar een eigen poppentheater in Utrecht. ,,Poppenspelen is mijn grote liefde. Net als camera's, lenzen. Die fascinatie bracht mij bij Sesamstraat. Ik geloof dat ik tien minuten heb gepraat en toen was ik aangenomen. Zonder iets te laten zien.''

In de loop der jaren vulde Plagman het karakter van Tommie steeds verder in. ,,Ik ken Tom bijna beter dan mezelf. Omdat ik over hem veel meer nadenk. Ik speelde een keer dat Tommie geen chocoladevla lust. Dan moet je dat blijven volhouden. Dat geeft een extra laag aan je spel.''

,,Je moet de teksten van de schrijvers zélf binnen het karakter halen. Er zijn vier schrijvers en zes regisseurs. Die kunnen dus nooit hetzelfde idee hebben over een karakter. Als een uitspraak niet des Tommies is, dan veranderen we dat. Routine is de dood in de pot. Dus komt het soms aan op improvisatie. We lieten Tommie een keer fietsen. Hij viel per ongeluk om. Maar wel zo schitterend dat we het erin hebben gelaten.''

,,Ik kan oud worden met Tommie. Daar komt het ook op neer: ik stop alleen als ik té oud ben. En ja, als het er dan van komt, dan moet iemand het overnemen die het heel goed kan. Dat is een voorwaarde. Ik heb het meegemaakt met een karakter dat ik speelde in het Schooltv-programma 'Koekeloere'. Vijf jaar deed ik dat. En toen nam iemand het over die het niet kon. Dat deed pijn. En bij Tom zou dat nog veel afschuwelijker zijn.''

,,Het leukste aan Tommie is zijn anarchisme. Hij kan zo fris en anders tegen de dingen aankijken. Hij interpreteert anders. Niet zelden brengt hij daarmee kinderen, vooral jongetjes, op ideeën. Maar kinderen brengen mij vaak ook op ideeën. Mijn eigen dochter leverde me in het verleden zonder dat ze het wist soms de letterlijke tekst van een liedje. Zij schreef altijd hele mooie gedichtjes. De lied-regel Waarom krijg je van rooie snoepjes/heel gewone bruine poepjes? is van haar hand.''