Schrijver Erik Jan Harmens: 'Mijn gedachten zijn vaker donker dan licht'
'Mijn hoofd ratelt de hele dag. Zodra ik wakker word, heb ik een gedachte, gevolgd door een tweede gedachte, een derde, een vierde, een veertigste, enzovoort. Ze buitelen de hele dag over elkaar heen, als kittens in een dierenwinkel.' Schrijver en dichter Erik Jan Harmens over de prikkels die het druk maken in zijn hoofd.
Ik schaam me er een beetje voor, maar mijn gedachten zijn vaker donker dan licht. Een van de redenen is dat ik, om te voorkomen dat ik door rampspoed word overvallen, me standaard op het slechtst mogelijke scenario voorbereid. Dat niet doen voelt onveilig, maar het wel doen betekent dat ik altijd alert ben, zelfs schichtig.
Daarbij heb ik een ideaalbeeld in mijn hoofd van wie ik zou moeten zijn en hoe ik zou moeten leven, hoogst zelden voldoe ik aan dat perfecte plaatje. Daarnaast vind ik de omgang met mensen ingewikkeld. Het zou kunnen dat ik autisme heb, mijn opa had dat en mijn zoon heeft het ook. Mensen zeggen vaak tegen mij: “Jij hebt ook wat”. Maar wát zeggen ze er dan niet bij, dus sta ik toch weer met lege handen.
Om meer te weten te komen over hoe het in mijn hoofd werkt, moet ik me melden bij autisme-expert Annelies Spek. Haar achternaam spettert in de pan. Ik durf nog geen afspraak met haar te maken, want ik zie er zowel op tegen dat ik het wél heb, want dan wordt er een label op me geplakt, als dat ik het níet heb, want dan ben ik geen autist maar iets anders met een a, namelijk een aansteller.
Jarenlang heb ik gedronken, om zo mijn gevoelens, mijn angsten en ongemakken te dempen. Ik drink nu ruim vier jaar niet meer en met het verdwijnen van de alcohol is mijn gevoel langzaam aan het terugkeren. De mist is opgetrokken, ik leef in het licht en dat stemt me werkelijk waar elke dag gelukkig. De keerzijde is dat in dat licht prikkels nogal hard binnenkomen. Bijvoorbeeld een dichtgeworpen autodeur: BAM! Of dat iemand op de radio ‘Niels’ zegt in plaats van ‘nieuws’. Of een stomme reclame voor een tankpasje, en ook liefde.
Soms krijg ik lof toegezwaaid omdat ik zo open ben over mijn gevoelens en me zo kwetsbaar opstel richting mijn lezers, maar eigenlijk ben ik onkwetsbaar. Omdat u alles van mij weet, heb ik geen geheimen meer. Ik sta nooit op het punt te worden doorzien, dat voelt veilig. U kijkt al door mij heen. Ik hoop dat wat u ziet u bevalt.
