Schouten / Tactisch stemmen, of principieel?

Sommige instanties vermelden er niet eens meer bij hoe je ze moet spellen, met een lange of korte ij/ei, dat mag je zelf uitproberen. En terwijl wijzelf almaar ouder worden, mannen nu al 82 jaar, wordt alles om ons heen korter en efficiënter. Zodat er meer tijd overblijft om over het leven na te denken. En om tevreden of ontevreden te zijn. Alles had zijn voor- en nadelen, dacht ik wijs. Zo’n stemwijzer bijvoorbeeld is handig, maar dat hele internet herbergt ook verkeerd spul en levensrichtingen die mij niet aanstaan. Zo had ik onlangs een conflictje met de KLM, nota bene onze nationale trots, die mij naar hun zeggen iets per e-mail hadden bericht wat mij echter niet onder ogen was gekomen. „Maar waarom doet u het niet gewoon per post, in een envelop?”, vroeg ik. „Maar meneer, wie verstuurt er nu nog post?”, antwoordde de man aan de andere kant. Ik had bijna mijn abonnement opgezegd, maar dat was ik niet, KLM-abonnee. Anderzijds, zestig jaar geleden klaagde Leautaud dat hij niet rustig meer over straat kon lopen omdat hij overal radio’s uit huizen hoorde. Oud worden we allemaal, en op een zeker moment krijgt ons verleden de voorkeur boven de toekomst, allicht omdat we die toch niet meer mee zullen maken. Enfin, ik was hier voor het leven van nu, de Stemwijzer. Vooruit dan maar. Al was een progressieve kennis van mij onlangs naar het CDA gestuurd en bleek je veel sneller bij extreme partijen uit te komen dan gewenst was en ging ook het gerucht dat iemand van de ChristenUnie het ding had samengesteld, ik kon het advies altijd nog naast me neerleggen. Ik merkte dat ik bij veel vragen in dubio verkeerde. Moest de hypotheekrente nu aftrekbaar blijven of niet? Ik bezit geen huis, dus wat kan het mij schelen. Meer moskeeën? Tja, en dan minder kerken? Gelukkig mocht ’ik weet het niet’ ook. Het advies stemde me tot milde verbazing: de Partij voor de Dieren was de juiste partij voor mij. Nu lopen daar weliswaar allerhande schrijvers voor warm, Harry Mulisch incluis, maar ik ga daar toch niet op stemmen. Ik ben voor de dieren maar tegen belangenpartijen. Zo stem ik ook niet op de boerenpartij, de bejaardenpartij of de middenstandspartij. Dit advies kon ik dus rustig negeren. Maar wat dan? Jarenlang had ik op D66 gestemd, maar dat was nu een partij voor zielige mensen geworden. Moest je er daarom niet op stemmen? Of juist wel? Volgens de Stemwijzer was ik, na dierenvriend, GroenLinks – ook al verbazingwekkend, want zo groen voel ik me niet. Kennelijk had ik één cruciale vraag erg milieubewust en diervriendelijk ingevuld. Zelfs de Christen Unie was wel iets voor mij. „Je moet tactisch stemmen”, vond mijn buurvrouw, die ik het vertelde, „PvdA.” „Tactisch?”, zei ik, „bah, waar zijn onze principes gebleven?” „Oké, doe ik het tactisch en jij principieel.” Lijkt me een goeie deal. Nu alleen nog mijn principes uitvinden. Bij Kieskompas dan maar.