Schouten / Niet te filmen
Wat zou Wouter Bos van Ethiopië vinden? vraag ik me voortdurend af sinds ik tot mijn verbazing hoorde dat zijn vader, Jone Bos, er een paar jaar ambassadeur was. Wouter heeft het niet graag over het ambassadeurschap van zijn vader, krijg ik de indruk, wel over het geitenharen milieu en het dode broertje dat de stemming thuis bepaalde, maar een vader die ambassadeur is roept zeker maar misverstanden op bij een socialistisch voorman.
Ik herken het wel, toen ik de schrijverij in ging verstopte ik mijn vader, die dominee was, ook een beetje; liever had ik er een gehad die chirurg was geweest of directeur van een papierfabriek. Voor Ethiopië zelf hoeft Wouter zich niet te schamen, het is een prachtig land, paradijselijk hier en daar, zelfs azijnpisser Paul Theroux heeft neus voor de oeroude cultuur: ’Ethiopië was uniek in zwart Afrika omdat het een eigen schrift bezat, en dus een eigen geschreven geschiedenis, en een intense belangstelling voor het verleden. Ethiopiërs zijn zich bewust van hun oeroude culturele banden met India en Egypte en met de bron van religie die het Midden-Oosten is; vaak beweren ze dat ze tot de alleroudste christenen behoren. ’Toen jouw barbaarse voorouders nog in Europa ronddraafden in hun blote gat, met blauwe verf op hun buik, waren zorgvuldig geklede Ethiopiërs al bezig met het fokken van vee, en ze kenden het wiel en verdedigden hun beschaving tegen de overval van de islam, terwijl ze zich vroom aan de Tien Geboden hielden.’ Mooi zo, maar economisch deugt er, na Haile Selassie en Mengistu, nog altijd weinig van het land. Ethiopiërs zijn straatarm, koffie en bier kosten er dan ook niks, twee respectievelijk vier birr, zo’n twintig en veertig eurocent en voor twintig birr eet je je ongans, een computer daarentegen kost er meer dan twintigduizend birr (waarbij je allicht ook nog elektriciteit naar je huis moet aanleggen) om van een auto maar te zwijgen. De vooruitgang is er kortom niet te betalen. Haile Selassie strooide wel eens wonderdadig losse birrs in het rond maar als er ergens hongersnood uitbrak deed hij gauw of zijn neus bloedde want dat was toch altijd al zo geweest, lees ik in het onthullende The Emperor van Rychard Kapuszynski. Tegenwoordig heet Ethiopië een democratie, maar in de krant laat president Meles al weten dat Westerse landen zich niet met de mensenrechten moeten bemoeien. Neem een voorbeeld aan de Chinezen, die helpen zonder morele bemoeizucht! Ook ik kan helpen met birrs. We staan te kijken naar the Holy Ceremony of St. Mary, heel Gondar is uitgelopen. Als ik iets film komt er een bozige man op me afgelopen. Mag niet, anders gaat hij me arresteren. Hij is Security Guard. Als ik ’m twintig birr geef kan hij me naar een kantoor brengen voor een filmvergunning van honderd birr. Nou, dan film ik niet, zeg ik. Maar dat is de bedoeling niet. Hij wil twintig birr hebben. Ik loods ’m mee naar onze chauffeur die ’m in het Amhaars ontmaskert als een zelfbenoemde scharrelaar. Ook dat is Ethiopië, een ongeregeld, niet erg goedlopend land. Wel de islam grotendeels buiten de deur gehouden. Misschien iets voor Geert Wilders.
