Schipholstad, het hart van Holland
Een gebrek aan ego valt Amsterdam en de Amsterdammers niet te ontzeggen. Maar de nationale luchthaven is het échte hart van de Randstad, en 's lands hoofdstad niet meer dan een buitenwijk: Schiphol-Noordoost.
Schiphol drukt op tal van manieren zijn stempel op de wijde omgeving. Eigenlijk is de luchthaven -en niet Amsterdam- het hart van de regio: van
IJmuiden tot Amsterdam, van Noordwijk tot Vinkeveen. Dat is de gedachte achter een expositie in het Amsterdamse architectuurcentrum Arcam, 'Schiphol Centraal' geheten. De bedenkers zetten de hele Randstad op zijn kop, waarbij luchthaven Schiphol-City het nieuwe hart vormt van een netwerkstad met wijken als Schiphol-Weststede (Haarlem), Schiphol-Park (de Ronde Venen) en als onbetwiste klap op de vuurpijl Schiphol-Noordoost (Amsterdam).
Arcam ging voorafgaand aan de expositie langs bij acht gemeenten in de regio. Een kaart waarop Amsterdam nu eens niet in het midden stond viel best goed bij de andere gemeenten. En gaandeweg kwamen bij de opstellers van de tentoonstelling de ideeën bovenborrelen. Neem Haarlem, dat bezig is met de ontwikkeling van de Waarderpolder. De gemeente wil hier graag meer metaal- en elektrotechnische industrie hebben, en farmaceutische bedrijven. Dat hoort bij Haarlem als complete stad.
In Schipholstad -immers één grote gemeente- is dat nergens voor nodig. De individuele belangen van de huidige gemeenten verdwijnen en dan ontstaan nieuwe, verrassende mogelijkheden. Zo verhuist Arcam de bedrijvigheid in de Waarderpolder naar het Corus-terrein (de voormalige Hoogovens) in de gemeente Velsen. Daar is nog genoeg ruimte. Haarlem, een populaire woonstad, krijgt dan ruimte voor nieuwe huizen in de Waarderpolder. Boten kunnen daar al via de ringvaart, het Spaarne en de Mooie Nel omheen varen. Graaf er vaarten doorheen en ze kunnen achtjes draaien. Dat ziet er mooi uit en biedt veel extra ruimte voor waterberging.
Een andere rigoureuze ingreep is de verhuizing van de Aalsmeerse bloemenveiling naar Hoofddorp, vlakbij Schiphol. Dat scheelt aanmerkelijk in het vrachtverkeer dat nu het ooit zo lieflijke Aalsmeer teistert. Aalsmeer krijgt zo zijn dorpse karakter terug. Amsterdam verliest zijn passagiersterminal, waar de grote cruiseschepen nu aanmeren, vlakbij het Centraal Station. Die schepen worden alleen maar groter, dus die kunnen straks nauwelijks nog aanleggen. Een nieuwe aanlegplaats tussen IJmuiden en Amsterdam is veel handiger. Voor de Amerikaanse toeristen maakt het niets uit, die stappen toch gelijk in de bus naar Volendam. En de passagiersterminal blijkt in het laagseizoen al erg in trek als congrescentrum, dus die komt niet leeg te staan.
Het meest tot de verbeelding spreekt misschien nog wel het plan om op Schiphol zelf huizen te bouwen. In feite wordt daar al eigenlijk gewoond, stelt Arcam, in suites die voor langere tijd worden verhuurd. Met de geluidsoverlast valt het hartje luchthaven in zekere zin mee: het is het hart van de tornado, er wordt niet overheen gevlogen.
Voor de glamour van zo'n Schiphol-appartement zal ongetwijfeld een doelgroep te porren zijn. Arcam kreeg ook een enthousiaste reactie van een koppel dat omwille van de liefde elk weekeinde heen en weer pendelt tussen Amsterdam en Milaan -ideaal, zo'n stek vlakbij de incheckbalie. Een perfecte stadse woonplek, kortom, met winkels, restaurants, gebedsruimtes en zelfs een dependance van het Rijksmuseum binnen handbereik.
