Saudi-Arabië als gematigd land?
Naast autorijden mogen vrouwen nu ook voetbalwedstrijden bijwonen in het koninkrijk.
Saudi-Arabië kondigt in de laatste maanden van het jaar een aantal opmerkelijke plannen aan. Vorige maand zei kroonprins Mohammed bin Salman dat vrouwen binnenkort legaal mogen autorijden, vorige week beloofde hij Saudi-Arabië te zullen terugbrengen naar de 'gematigde islam' en gisteren kwam daar nog eens de aankondiging bij dat vrouwen ook voetbalwedstrijden mogen bezoeken. Wordt Saudi-Arabië werkelijk liberaler en gematigd?
Het is niet de eerste keer dat koningen of kroonprinsen op handen zijnde veranderingen in Saudi-Arabië aankondigen. 'Koning Fahd belooft hervormingen', kopte een artikel van de New York Times van 1 januari 1992. Een journalist van dezelfde krant schreef tien jaar later dat er duidelijke signalen zijn dat 'de maatschappelijke uitsluiting van de vrouw eindelijk ten einde komt'.
Maar tot op de dag van vandaag mogen vrouwen in Saudi-Arabië minder dan waar ook in de wereld en is de toepassing van de islamitische wetgeving nergens zo streng, met uitzondering dan van het 'kalifaat' van terreurbeweging IS. Na decennia van hervormingen worden burgers op dezelfde wijze bestraft als ze worden betrapt op 'zwarte magie' of wanneer zij atheïsten, homoseksuelen of drugsgebruikers blijken te zijn.
Nationale discussie
Het voorstel van kroonprins Bin Salman om vrouwen te laten autorijden dateert overigens al van jaren terug. Wijlen koning Abdullah (1924-2015) stelde toen hijzelf kroonprins was, voor om het recht aan te passen. Eenmaal koning voorspelde hij in 2005 dat er ooit een dag zou komen dat vrouwen in zijn land zullen autorijden, waarop een nationale discussie ontbrandde.
Het bleef echter bij de theorie, gezien de stroom van giftige reacties die het voorstel binnen de maatschappij en zijn eigen regime teweegbracht. Meer dan honderd regeringsgezinde geestelijken tekenden een petitie, waarin zij aangaven dat 'de vijanden van de islam de grote rol van vrouwen die de islam hen toebedeelt, proberen te vernietigen door hen te corrumperen, en daarmee de islamitische wereld corrumperen.' Met de vijanden van de islam werden 'de Joden, christenen en hypocrieten' bedoeld.
Koning Abdullah's belangrijkste 'wapenfeit' werd het verlenen van stem- en kiesrecht aan vrouwen in de lokale raden. Maar de invloed van die instituties en het aantal verkiesbare vrouwen was zo onbeduidend, dat er slechts 130.000 vrouwen hun stem kwamen uitbrengen. Abdullah's opvolger, de huidige koning Salman, houdt zich grotendeels op de achtergrond.
Concrete stappen
Toch lijkt er nu verandering op komst. Kroonprins Bin Salman, die veel taken van zijn vader heeft overgenomen, heeft ondertussen een aantal concrete stappen ondernomen ten gunste van vrouwen. Hij is met zijn 32 jaar opvallend jong voor een kroonprins en een stuk besluitvaardiger dan zijn voorgangers en zijn vader. Vanaf 28 juni 2018 kunnen Saudische vrouwen legaal deelnemen aan het verkeer. Daarnaast kunnen vrouwen binnenkort ook daadwerkelijk in stadions plaatsnemen.
Maar of Saudi-Arabië gematigder wordt met het opheffen van de beperkingen, is de vraag. De repressie gaat onverminderd door, ook op religieus vlak. Eerder deze maand maakte het koninkrijk bekend dat mannen voortaan geen zogeheten 'nachtkleding' of andere loshangende gewaden meer mogen dragen bij voetbalstadions omdat dat onzedelijk zou zijn. Ook gewaden met korte mouwen zijn voortaan verboden.
Bovendien is niet duidelijk wat Bin Salman precies bedoelde met zijn aankondiging dat Saudi-Arabië zal 'terugkeren naar de gematigde islam', omdat Saudi-Arabië sinds de oprichting puriteins is.
