Saldo vaak ontoereikend bij kunstenaars

Het is armoe troef onder de meeste kunstenaars. De vakbonden voor acteurs, schrijvers, componisten en beeldend kunstenaars hebben nauwelijks leden met diepe zakken.

JOOST VAN VELZEN

SCHRIJVERS

De Auteursbond (1500 leden, schrijvers en vertalers) meldt dat het onder veel auteurs ook armoe troef is. Het gemiddeld bruto jaarinkomen duikt onder de euro 28.000. Een deel (21% tot 45%) van dit inkomen komt uit 'andere' werkzaamheden die niet zijn gerelateerd aan schrijven of vertalen. Onder schrijvers en vertalers die geaffilieerd zijn met het Letterenfonds of de Auteursbond ligt het inkomen met gemiddeld euro 31.000 bruto iets hoger. Ter vergelijking: het bruto modaal inkomen in 2016 was 36.500 euro. Omdat in het onderzoek (vorig jaar gepubliceerd) niet alleen literaire schrijvers maar ook auteurs van misdaad- en romantische boeken zijn meegenomen, kloppen de uitkomsten niet helemaal met de realiteit van alledag, benadrukken de bond en het Letterenfonds. "Wij denken dat het inkomen in werkelijkheid lager ligt." Tot slot is het inkomen uit leenrecht volgens de Auteursbond voor vrijwel alle schrijvers drastisch afgenomen.

COMPONISTEN

'Wij wensen u veel leesplezier' besluit het Nieuw Genootschap Nederlandse Componisten de inleiding van de Componistenmonitor 2017. Maar heel plezierig wordt het rapport van adviesbureau Berenschot niet. Zeker niet bij het hoofdstuk 'Inkomen', waar is te lezen dat 44 procent van de componisten het met een bruto jaarinkomen van minder dan 20.000 euro moet stellen. Ruim 14 procent verdient zelfs minder dan 10.000 euro bruto per jaar.

Voor twee op de vijf is dit het enige inkomen in hun huishouden, waarmee zij op of onder de armoedegrens zitten. Ten opzichte van 2014 zijn voor 29 % van de componisten de inkomsten gedaald. Ongeveer een derde van de respondenten zag de inkomsten uit compositorisch werk met de helft afnemen ten opzichte van drie jaar terug.

BEELDEND KUNSTENAARS

De inkomenspositie van beeldende kunstenaars in Nederland is eveneens niet om over naar huis te schrijven, blijkt uit gegevens waarover de beroepsvereniging voor de beeldende kunstenaars beschikt. Ruim de helft van de kunstenaars verdient bijvoorbeeld minder dan 10.000 euro per jaar. Twee derde kan niet leven van zijn kunstenaarschap zonder bijbanen. Inclusief die bijbanen verdient 90% van hen minder dan modaal. 'Toonmomenten' en (internationale) erkenning leiden bovendien niet automatisch tot duurzame financiële zekerheid. Door het lage honorarium bij tentoonstellingen is het zelfs voor redelijk succesvolle Nederlandse kunstenaars buitengewoon lastig om de eindjes aan elkaar te knopen, blijkt uit een rapport over kunstenaarshonoraria uit oktober 2015.

ACTEURS

Meer dan de helft van de acteurs die meededen aan een onderzoek van hun vakbond ACT (1150 leden), verdiende in 2014 minder dan modaal. Liefst 60 procent verkreeg geen inkomsten uit werk 'op de planken' maar uit ander werk binnen hun vakgebied, zoals lesgeven in theater en drama, schrijven en regisseren. Noodgedwongen werkt 35 procent van de respondenten in de horeca of als postbezorger. Ongeveer een derde van de bevraagde acteursis afhankelijk van een uitkering, zoals een studiebeurs, en driekwart daar weer van heeft een werkloosheidsuitkering. Iets meer dan de helft (52%) van de ACT-leden oefent zijn of haar beroep uit als zzp'er (of freelancer), ruim een derde (36%) is in loondienst werkzaam. Dat was in 2009 nog 42 procent.

undefined

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden