Rutte wil EU-landen die geen asielzoekers opnemen financieel pijn doen
Premier Mark Rutte wil een financiële straf opleggen aan Oost-Europese lidstaten van de Europese Unie die de herverdeling van asielzoekers frustreren. Hij zei vandaag in een Kamerdebat dat hij zich 'al een tijd ergert aan landen die niet meedoen om het probleem op te lossen'. Rutte gaat op zoek, vertelde hij, naar manieren om daar verandering in te brengen.
De premier nam daarmee een voorstel van de Kamerleden Bas van 't Wout (VVD) en Marit Maij (PvdA) over. De twee coalitiepartijen willen dat het kabinet in Europa pleit voor sancties tegen de lidstaten die zich verzetten tegen de herverdeling van asielzoekers. Deze landen zouden minder geld moeten krijgen uit de EU-fondsen voor de ontwikkeling van infrastructuur. Daarvan profiteren vooral armere lidstaten in het zuiden en oosten van Europa.
Onder de subsidieontvangers bevinden zich ook Hongarije en Slowakije, de twee meest uitgesproken tegenstanders van de verdeling van asielzoekers. Boedapest en Bratislava weigeren akkoord te gaan met de verplichte opname van 120.000 asielzoekers vanuit Griekenland en Italië door andere EU-lidstaten.
Die verdeling was eind september afgesproken, nadat een meerderheid van de Europese ministers die zich met asielbeleid bezighouden voor dit plan stemden. Naast Hongarije en Slowakije stemden ook Tsjechië en Roemenië tegen.
Pijn
Als het aan Rutte ligt, voelen de tegenstanders die zich blijven verzetten uiteindelijk flinke pijn. D66-Kamerlid Kees Verhoeven vroeg aan de premier of een korting op Europese fondsen niet averechts kan werken. Landen zouden het verlies van subsidies als een acceptabele prijs kunnen beschouwen voor het niet hoeven opvangen van vluchtelingen. Rutte antwoordde dat 'de pijn meer moet zijn', zodat landen het niet zien als een aantrekkelijke afkoopsom.
Met zijn pleidooi voor sancties die dusdanig hoog zijn dat ze landen op andere gedachten brengen, gaat Rutte een stap verder dan minister van financiën Jeroen Dijsselbloem. Die pleitte er eind oktober voor om een deel van de infrastructuursubsidies voor weigerachtige landen aan te wenden voor de opvang van vluchtelingen in de regio.
Verzoenen
Het korten van landen in Oost-Europa ligt gevoelig binnen de Europese Unie. De Duitse minister van binnenlandse zaken Thomas de Maizière pleitte in september voor extra drukmiddelen tegen landen die tegen de verdeling van vluchtelingen zijn, en voegde eraan toe dat sommige van hen profiteren van de Europese fondsen voor infrastructuur. Na protesten van Slowakije en Tsjechië sloeg kanselier Angela Merkel nog dezelfde dag een meer verzoende toon aan: "Ik denk niet dat dreigementen de juiste manier zijn om overeenstemming te bereiken."
Rutte zei gisteren wel dat zijn dreigement niet op korte termijn uitgevoerd kan worden. De begroting van de EU ligt nu tot en met 2020 grotendeels vast. Grote tussentijdse wijzigingen bij de infrastructuurfondsen zijn alleen mogelijk als alle lidstaten daarmee instemmen, en het is niet waarschijnlijk dat Hongarije of Slowakije akkoord gaat. Maar Rutte gaat wel vast kijken of er niet toch geldpotten zijn waarop nu al gekort kan worden. Ook hoopt hij dat het dreigement van kortingen op infrastructuur in de volgende Europese zevenjarenbegroting landen nu al op andere gedachten brengt.
