Ruimtevaart is luchtfietserij en onnodig prestigevertoon
Andere manieren vinden om het leven op aarde humaan te houden, dat is pas echt een nuttige uitdaging voor de onderzoekers van Nasa en Esa.
De mens heeft grootse uitdagingen nodig: 'To boldly go where no man has gone before' (uit Star Trek). Daarom moeten we naar Mars. Volgens sommigen bevordert bemande ruimtevaart de internationale samenwerking en dus het vredige samenleven. Het is zowat de enige rechtvaardiging die de verdedigers van bemande ruimtevaart nog zouden kunnen aandragen. Want alle andere argumenten zijn erg zwak.
In de jaren zestig was een maanbezoek louter een kwestie van prestige voor machostaten die elkaar het licht niet in de ogen gunden. De Amerikanen hadden de strijd om de eerste mens in de ruimte het decennium tevoren nog van de Russen verloren; ze zouden zich geen tweede keer de loef laten afsteken. De toenmalige president John F. Kennedy deed de belofte dat nog vóór 1970 er een Amerikaanse vlag zou 'wapperen' op de maan. En zo geschiedde, op 20 juli 1969. Drie jaar later werd een punt achter het maanreizen gezet. (Intussen hebben de Chinezen de draad weer opgepakt en het voornemen aangekondigd de eerste Chinees op de Maan te zetten - louter vanuit nationalisme.)
Zowel de USSR als de USA hadden intussen de planeet Mars in het vizier genomen om opnieuw de aandacht weer op de nationale belangen te vestigen. Het werd een reeks mislukkingen. In 1976 (weer op 20 juli) konden we van een eerste volkomen geslaagde missie spreken toen de Amerikaanse onbemande sonde 'Viking 1' zachtjes op Mars landde en zes jaar lang wetenschappelijke gegevens naar de Aarde stuurde. Wat wetenschapsmensen toen interesseerde was het antwoord op de vraag of er ooit op Mars levensvormen waren geweest.
Wat hen vandaag blijkbaar interesseert is of leven op Mars mogelijk was. De robot 'Curiosity' rijdt nu al een zestal maanden rond op Mars op zoek naar de bouwstenen van leven. Maar de zoektocht naar sporen van leven wordt liever niet onderzocht. In dat geval zou het erop of eronder zijn, en 'eronder' zou voor Nasa het dichtdraaien van de geldkraan betekenen. Nasa kadert voor de leek dit onderzoek graag binnen het thema van de Marsreizen. Zo klinkt het allemaal weer aannemelijk en blijft de geldkraan open.
Marsreizen, en de voorbereiding daarvan, zijn een regelrechte verspilling van onderzoeksgeld. Het ambitieuze plan om Mars te bereiken vóór 2020 hebben Nasa en Esa wijselijk laten varen. Maar ze volharden in het globale plan waarin de geslaagde landing en de beperkte ambitie van 'Curiosity' perfect passen. Enkel al 'Curiosity' op Mars krijgen, kostte reeds twee miljard euro. Om een handvol mensen op Mars te krijgen, moet je zowat het honderdvoudige begroten. Amerikaanse media hebben al gesuggereerd de reizen te sponsoren. Ze kunnen dan vooral de (psychische) ellende van de Marsavonturiers in beeld brengen. Ik walg van de gedachte.
Het koloniseren van Maan en Mars kan toch een antwoord bieden op de overbevolking op aarde?, hoor ik voorstanders van ruimtereizen zeggen. Het ontginnen van Maan- en Marsbodem kan immers een antwoord bieden op de eindigheid van de natuurlijke bronnen? Staaltjes van overmoed, als je het mij vraagt. In welke toekomst? Zoals filmheld Han Solo uit Star Wars eventjes in je ruimteschip stappen alsof het je auto is? Bemande reizen naar andere planeten (Maan en Mars zijn eigenlijk de enige haalbare) en al het voorbereidende onderzoek mag je echt niet vanuit een intergenerationele ethiek rechtvaardigen. Oplossingen voor de problemen van de toekomstige generaties liggen niet op Maan of op Mars, maar op Aarde. We moeten en zullen andere manieren vinden om het leven op aarde humaan te houden. Dat is pas echt een nuttige uitdaging voor de hoogopgeleide onderzoekers van Nasa en Esa: zonder werk komen ze heus niet te zitten.
Wat rest er als argument? Bemande ruimtevaart is een uitdaging, een uitdaging die de mens nodig heeft en naties samenbrengt. Maar die uitdaging is gekunsteld, en daarom is het een zwak argument. De uitdaging waar het echt om draait, is het transnationaal samenwerken om de mondiale problemen rechtstreeks aan te pakken. Daar hebben we geld voor nodig, daar hebben we hoogopgeleide mensen voor nodig. Dat geld en die mensen zijn er, maar ze worden helaas ingezet om een achterhaalde jongensdroom na te jagen. To thoughtfully go where no man has gone before. En dus blijft de mens beter met beide voetjes op de grond.
undefined
