Ruim tachtig verhalen in een hoofd

Ouedraogo is een verhalenverteller die de orale traditie van zijn volk in ere houdt. "Het gesproken woord is bij ons van levensbelang. De scholen in ons land kampen met een enorm tekort aan klaslokalen, zodat een onderwijzer op zijn minst honderd leerlingen voor zijn neus heeft. Daar valt natuurlijk niet mee te werken, zodat veel kinderen voortijdig de school verlaten om naar hun dorp terug te keren. Toch moeten ze onderricht krijgen, niet alleen in de geografie en de geschiedenis van hun land, maar bijvoorbeeld ook in het bestrijden van veel voorkomende ziektes. De orale traditie bevat een schat aan verhalen, spreekwoorden en liederen die dat soort kennis overdragen."

Naast het probleem van het analfabetisme, is er de enorme verscheidenheid van talen in Burkina Fasso: de officiele voertaal is het Frans, maar het land kent meer dan zestig verschillende culturele nationaliteiten en de nieuwsberichten op de radio worden in twaalf talen uitgezonden.

Radio en televisie openden voor Ouedraogo nieuwe perspectieven: "Ik gebruik de media om een zo breed mogelijk publiek te kunnen bereiken. Je moet je tenslotte aanpassen aan die ontwikkelingen. De media hebben voor belangrijke sociale veranderingen gezorgd: je bent niet meer alleen, de radio of de televisie spreekt nu tegen je en heeft daarmee de eenzaamheid verdreven. En het was juist de eenzaamheid die de mensen vroeger tot elkaar bracht. Bij die ontmoetingen werden de verhalen uitgewisseld, maar dat is nu echt verleden tijd. De traditie is daardoor wel onder druk komen te staan."

Met de komst van de massamedia is ook het verhalen vertellen van karakter veranderd. Aan de presentatie van de verteller worden nu andere eisen gesteld omdat er geen publiek is dat direct kan reageren op het vertelde en daarmee de loop van het verhaal kan beinvloeden. Ouedrogo: "Toch merk ik dat het publiek thuis erg meeleeft. Ik ben onlangs zo'n veertig dagen in het buitenland geweest en toen ik terugkwam lagen er maar liefst 87 brieven van luisteraars in de bus. Het is voor mij ook noodzakelijk om als ik voor de microfoon zit me te verbeelden dat er een publiek voor me zit, anders sla ik niet de juiste toon aan."

Bij gebrek aan publikatie- en distributiemogelijkheden in zijn eigen land, is Ouedraogo opgehouden met pogingen om de meer dan tachtig verhalen die hij in zijn hoofd heeft zitten, op te schrijven: "Dat betekent wel dat die overlevering met mijn dood dreigt te verdwijnen. Het geschreven verhaal heeft natuurlijk het voordeel dat het een soort garderobe is: je kunt er al je vertellingen in bewaren."

Zijn deelname aan het festival betekent voor hem op de eerste plaats een mogelijkheid om zijn land en zijn volk een bredere bekendheid te geven: "Als ik er niet in slaag mijn culturele achtergrond te verklaren, is het alsof ik niet besta." Als het aan hem lag zou hij het festival nog veel meer uitbou- wen. Hij ziet het helemaal voor zich: "Het aantal deelnemers moet sterk uitgebreid worden, ik denk aan enkele honderden schrijvers verspreid over verschillende lokaties in Rotterdam. Dat zou de hele bevolking enthousiasme- ren, en als heel de stad vervuld is van de literaire vibraties zal Rotterdam trillen op het ritme van de internationale geschiedenis en poezie!"